Πολλά είναι κατά καιρούς τα θέματα διατροφής που σχετίζονται με την κατάλληλη διαιτητική θεραπεία στο σακχαρώδη διαβήτη και τα οποία αποτέλεσαν στοιχείο διαμάχης ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα.
Αφορούν συνήθως θέματα που σχετίζονται με συγκεκριμένα τρόφιμα ή συστατικά τροφίμων και το κατά πόσο βοηθούν ή όχι στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο του διαβήτη, με την κατανομή των γευμάτων ή με τη γενικότερη σύσταση της διατροφής στα βασικά θρεπτικά συστατικά.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία αύξηση στη συχνότητα του Σακχαρώδη Διαβήτη, τόσο στον τύπου 1 (Σ.Δ1),όσο και στον τύπου 2 (Σ.Δ2). Γενικά όταν μιλάμε για Σακχαρώδη Διαβήτη στον παιδικό πληθυσμό, πολλοί έχουν κατά νου μόνο τον τύπο 1. Υπάρχει όμως η εξής διάκριση: 1) ΣΔ1, 2)ΣΔ2, 3)Νεογνικός Διαβήτης,4) MODY,5) Διαβήτης σε σπάνια γενετικά σύνδρομα.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί μία ασθένεια η οποία στην εποχή μας έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον, ο αριθμός των συνανθρώπων μας που λανθάνουν της διάγνωσης είναι επίσης μεγάλος, και υπολογίζεται πως περίπου οι μισοί ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη δεν το γνωρίζουν.
Πολλές παρεμβατικές μελέτες έδειξαν ότι ακόμα και μικρού-μετρίου βαθμού απώλεια βάρους της τάξης του 5-10% του αρχικού, μέσω βελτίωσης υγιεινοδιαιτητικών συνηθειών οδηγεί σε μειωμένη εκδήλωση ΣΔ τύπου 2. Σε δύο τέτοιες μελέτες, μια φινλανδική και μία αμερικανική, φάνηκε ότι η μετρίου βαθμού απώλεια βάρους μπορεί να μειώσει την εκδήλωση ΣΔτ2 κατά 58% σε διάστημα 3 ετών.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί μια σύγχρονη μάστιγα. Σε ότι αφορά στις μορφές του υπάρχει ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1, ο τύπου 2, ο Διαβήτης της Κύησης, ο Σακχαρώδης Διαβήτης στα πλαίσια συνδρόμων ή άλλων καταστάσεων, όπως είναι η Ινοκυστική νόσος και τέλος κάποιες μονογονιδιακές μορφές. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο Σακχαρώδης Διαβήτης ορίζεται όταν το σάκχαρο μετά από 8ωρη νηστεία είναι >126mg/dl, ή >200mg/dl στις 2 ώρες μετά το φαγητό ή οποιαδήποτε τιμή σακχάρου >200mg/dl με παρουσία συμπτωμάτων. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (Hba1c), που υποδηλώνει τον μέσο όρο των τιμών σακχάρου αίματος του προηγουμένου τριμήνου, δεν αποτελεί ευαίσθητο δείκτη στη διάγνωση του διαβήτη λόγω κυρίως των μη «στανταρισμένων» μεθόδων, δηλαδή διεθνώς αποδεκτών κοινών μεθόδων μέτρησης και των διαφορετικών φυσιολογικών ορίων από εργαστήριο σε εργαστήριο. Ωστόσο τιμές ΗbA1c πάνω από 6% θα πρέπει να μας κινητοποιούν για τη διενέργεια περαιτέρω εξετάσεων.
Η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης εξελίχθηκαν σε σύγχρονες παγκόσμιες επιδημίες που συνδέονται με σοβαρού βαθμού νοσηρότητες και θνησιμότητα. Έτσι, για παράδειγμα η παχυσαρκία, ιδίως αυτή που χαρακτηρίζεται από συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, ευθύνεται άμεσα για την εκδήλωση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2) και κατά συνέπεια, η αυξημένη συχνότητα του διαβήτη βαίνει παράλληλα με την έκρηξη της παχυσαρκίας. Ορισμένοι χρησιμοποιούν την σύνθετη λέξη «διαβητοπαχυσαρκία» (“diabesity”) για να τονίσουν τη στενή συνάφεια των δύο αυτών καταστάσεων. Η παχυσαρκία που από μόνη της θεωρείται πλέον νόσος και όχι απλά μια διατροφική διαταραχή, προκαλεί πολλαπλές άλλες παθολογικές καταστάσεις όπως αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, καρδιαγγειακά νοσήματα, αλλά και ορισμένους καρκίνους, οστεοαρθρίτιδα, άπνοιες κατά τον ύπνο, ψυχολογικές διαταραχές κ.α. Εντατικά υγιεινοδιαιτητικά μέτρα όπως μείωση της υπερκατανάλωσης θερμίδων, αποφυγή καθιστικού τρόπου διαβίωσης και απώλεια βάρους μπορεί να ελαττώσουν την εκδήλωση του σ. διαβήτη τύπου 2 έως και κατά 56% με ταυτόχρονη μείωση όλων των υπολοίπων επιπλοκών της παχυσαρκίας.
Χρόνιες επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη είναι οι συνέπειες του διαβήτη (τύπου 1 ή 2) σε διάφορα όργανα ή λειτουργίες του οργανισμού. Εμφανίζονται με διάφορα συμπτώματα, αλλά συχνά είναι για μεγάλα διαστήματα «σιωπηλές».
Μολονότι για τα πρώτα 15 χρόνια ύπαρξης των στατινών στην καθημερινή κλινική πράξη, ανησυχούσαμε μόνο για παρενέργειες όπως η αύξηση των τρανσαμινασών και οι μυαλγίες, τα τελευταία πέντε χρόνια αναγνωρίστηκε πως οι στατίνες διευκολύνουν ή επιταχύνουν την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ).
Το σύγχρονο κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον που ζούμε αναμφισβήτητα είναι πηγή πολλών προβλημάτων. Ένα από αυτά που θα καταγραφούν στο μέλλον είναι η σημαντική αύξηση του επιπολασμού του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ). Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες (κατανάλωση περισσότερων υδατανθράκων και τροφών χαμηλότερης διατροφικής αξίας), το άγχος αλλά και η δυσκολία, λόγω οικονομικών προβλημάτων, προληπτικού ελέγχου αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου. Από τον μεγάλο αριθμό ασθενών με ΣΔ μια ομάδα με αρκετές ιδιαιτερότητες είναι οι ασθενείς με ΣΔ κύησης.
Δημ.ΣκούταςΕιδικός Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΔΠΘ Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικού Κέντρου ΠΓΝ Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης [email protected] Το κάπνισμα είναι η κυρίαρχη αιτία θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο, υπεύθυνο για περίπου 5 εκατομμύρια θανάτους ετησίως με τάση διπλασιασμού έως το 2020. 1.3 δισεκατομμύρια καπνιστές…
