Δρ. Θεόδωρος Μανούσακας,Χειρουργός Ουρολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Ευγενιδείου Θεραπευτηρίου
[email protected]
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι μια νόσος που αφορά σχεδόν κάθε άνδρα μετά την ηλικία των 60 ετών, εκδηλώνεται με μια ποικιλία συμπτωμάτων που συνίστανται από κακή ποιότητα μέχρι πλήρη αδυναμία ούρησης και ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών θα οδηγηθούν τελικά σε χειρουργική επέμβαση για να αποκαταστήσουν την προβληματική τους ούρηση. Ποιες όμως είναι οι χειρουργικές τεχνικές που εφαρμόζονται στις μέρες μας και ποια είναι η καταλληλότερη για τον κάθε ασθενή;
1) Διουρηθρική Προστατεκτομή (TURP): Η επέμβαση αυτή περιγράφηκε εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια. Πρόκειται για χειρουργείο ενδοσκοπικό, δηλαδή η προσπέλαση στον προστάτη γίνεται δια της ουρήθρας με ειδικό εργαλείο και έτσι ο ασθενής δεν έχει τομή. Αφαιρείται ένα μεγάλο κομμάτι από την εσωτερική μοίρα του προστάτη το οποίο κατακερματίζεται σε πολλαπλά μικρά τεμαχίδια με ειδική χειρουργική αγκύλη με τη βοήθεια ηλεκτρικού ρεύματος. Τα ιστοτεμαχίδια αυτά συλλέγονται και αποστέλλονται για βιοψία. Η επέμβαση αυτή είναι αρκετά αιμορραγική. Ο καθετήρας αφαιρείται 2-3 μέρες μετά το χειρουργείο. Το μεγάλο μειονέκτημα αυτής της επέμβασης είναι ότι δεν μπορεί να υπερβεί σε διάρκεια την μία ώρα, διότι ο ασθενής θα παρουσιάσει σοβαρές ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Σε αυτόν τον αυστηρά πεπερασμένο χρόνο ο μέσος ουρολόγος μπορεί να χειρουργήσει προστάτες μέχρι 80 γρ, άρα είναι προφανές ότι η TURP είναι επέμβαση που εφαρμόζεται με ασφάλεια μέχρι μέγεθος προστάτη 80 γρ ενώ δεν είναι ασφαλής σε μεγαλύτερους προστάτες.
2) Διουρηθρική Φωτοεξάχνωση προστάτη με Green Light Laser (HPS 120W): Το πρώτο Green Light Laser ήρθε στην Ελλάδα το 2005, σύντομα το απέκτησαν οι περισσότερες ουρολογικές κλινικές και έγινε τόσο δημοφιλές στην ουρολογική κοινότητα ώστε τα έτη 2008-9 ο αριθμός των επεμβάσεων με Laser να τείνει να ξεπεράσει την TURP. Η προσπέλαση στον προστάτη γίνεται και σε αυτή την επέμβαση δια της ουρήθρας με εργαλείο ανάλογο της TURP. Αφαιρείται κι εδώ ένα μεγάλο κομμάτι του προστάτη το οποίο κυριολεκτικά εξαχνώνεται (λιώνει) με τη θερμική δράση του Laser και δεν έχουμε υλικό για βιοψία. Άρα προϋπόθεση εκτέλεσης του Laser είναι να είμαστε σίγουροι προεγχειρητικά ότι ο ασθενής δεν έχει κακοήθεια. Οι λόγοι που το Laser έγινε τόσο γρήγορα δημοφιλές ήταν ότι η επέμβαση είναι εντελώς αναίμακτη και ο καθετήρας αφαιρείται σε μια μέρα. Επιπλέον η επέμβαση δεν έχει χρονικό περιορισμό άρα δοκιμάστηκε και σε μεγάλους προστάτες. Όταν όμως η μέθοδος ωρίμασε και φάνηκαν τα αποτελέσματα της πενταετίας, ο αρχικός ενθουσιασμός έσβησε. Ο λόγος ήταν ότι πραγματικά καλό αποτέλεσμα εμφάνισαν μόνο οι άντρες με μικρό αρχικά προστάτη (περί τα 40 γρ) ενώ οι άντρες που είχαν αρχικά μεγάλο προστάτη εμφάνισαν σε σημαντικό ποσοστό υποτροπή συμπτωματολογίας. Έτσι πλέον στις μέρες μας όσοι ακόμα χρησιμοποιούν το Green Light Laser το προτείνουν μόνο για μικρούς προστάτες μέχρι το πολύ 50 γρ.
3) Διουρηθρική Προστατεκτομή με ενδοσκόπιο διπολικού ρεύματος (TURis): Είναι η πιο μοντέρνα επέμβαση για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη και εφαρμόζεται συστηματικά στην Ελλάδα τα τελευταία 6 χρόνια. Η τεχνική της είναι σχεδόν ίδια με την κλασική TURP, όμως δεν έχει τα μειονεκτήματα της TURP. Αφενός είναι λιγότερο αιμορραγική από την TURP και αφετέρου δεν έχει χρονικό περιορισμό, άρα μπορεί να εφαρμοστεί με απόλυτη ασφάλεια ακόμα και σε μεγάλους προστάτες που υπερβαίνουν τα 100 γρ. Άλλο ένα στοιχείο που δίνει στο TURis πολύ μεγάλη υπεροχή είναι ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για εξάχνωση προστάτη όπως το Green Light Laser. Είναι δηλαδή ένα πολυεργαλείο που όταν έχουμε ένα μικρό προστάτη μέχρι 50 γρ μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για εξάχνωση και να αφαιρέσουμε τον καθετήρα σε μια μέρα, ενώ όταν ο προστάτης είναι μεγάλος (ακόμα και πάνω από 100 γρ) το χρησιμοποιούμε ως εργαλείο κοπής, κάνοντας την τεχνική της κλασικής TURP, αλλά με απόλυτη ασφάλεια και δουλεύοντας χωρίς χρονικούς περιορισμούς, ενώ ο καθετήρας αφαιρείται σε 2-3 μέρες.
Κλείνοντας λοιπόν σημειώνω ότι η υπεροχή του TURis έναντι των άλλων τεχνικών είναι κάτι παραπάνω από προφανής, διότι είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με την ίδια επιτυχία τόσο σε μικρούς όσο και σε μεγάλους προστάτες, είναι σε πολύ υψηλό βαθμό αναίμακτο, μας δίνει δυνατότητα βιοψίας όταν το θέλουμε και τέλος δεν έχει ιδιαίτερο κόστος αφού δεν έχει ακριβά αναλώσιμα ούτε το κόστος κτήσης του μηχανήματος είναι ιδιαίτερα υψηλό.
Σκοπίμως παρέλειψα από τις χειρουργικές επεμβάσεις για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, την ανοικτή (διακυστική ή υπερηβική) προστατεκτομή, διότι το συγκεκριμένο χειρουργείο έχει σχεδόν καταργηθεί τα τελευταία 15 χρόνια στις ΗΠΑ, στην Αγγλία και σε άλλες χώρες της βόρειας Ευρώπης. Πρόκειται για πολύ αιμορραγικό χειρουργείο, με πολυήμερη νοσηλεία και παραμονή καθετήρα και έντονους μετεγχειρητικούς πόνους. Επί της ουσίας η ανοικτή προστατεκτομή στις μέρες μας, έχει θέση σε ασθενείς με προστάτη πολύ μεγάλου μεγέθους (άνω των 150 γρ) αυτοί όμως οι ασθενείς δεν ξεπερνούν το 3-5% του συνόλου του αντρικού πληθυσμού.
