Κώστας Φαινέκος
[email protected]
Αν και η ομιλία μιας γλώσσας αποτελεί μία επίκτητη, εξειδικευμένη και κοινή μέθοδο επικοινωνίας ο χορός, και ο σύμφυτος με αυτόν ρυθμός, αποτελούν το πιο αρχέγονο
και αυθόρμητο τρόπο έκφρασης αισθημάτων, προθέσεων και επιθυμιών.
Η αίσθηση του ρυθμού και η τάση για κίνηση του σώματος διακρίνονται ακόμη και από τη βρεφική ηλικία ενώ ο χορός είτε σαν ατομική είτε σαν ομαδική εκδήλωση παρατηρείται σε πρωτόγονες φυλές που το όργανο της ομιλίας είναι υποτυπώδες και πολύ φτωχό να μεταδώσει τη πολυπλοκότητα των εννοιών και αισθημάτων. Ο χορός χρησιμοποιείται τότε σαν συμπληρωματικός του ακατέργαστου λόγου η τον υποκαθιστά πλήρως.
Ο αρχέγονος χορός και η κίνηση ,μαζί με τις εκφράσεις του προσώπου όπως το γέλιο, το βλέμμα, τη ρυτίδωση που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν σαν χορός του προσώπου μια και οι μυικές ομάδες που διασφαλίζουν την αντίστοιχη έκφραση ανήκουν αποκλειστικά στο πρόσωπο, δεν μαθαίνονται αλλά αποτελούν έμφυτες ιδιότητες ανεξάρτητες από την ηλικία, εγκεφαλική ανάπτυξη και μόρφωση.
Ο χορός και η μουσική αν και αλληνένδετες έννοιες δεν είναι απαραίτητο να συνυπάρχουν έχουν όμως κοινά χαρακτηριστικά όπως το ρυθμό, την αρμονία και τη αυξομείωση της έντασης και όταν συγχ ρονίζονται εντατικοποιούν και βελτιώνουν τόσο την έκφραση όσο και την αισθητική εντύπωση.
Τόσο ένας παραδοσιακός χορός όσο και ένας έντεχνος μπορούν να εκφράσουν συναισθήματα, προθέσεις, να μεταδώσουν μηνύματα, να χαρακτηρίσουν καταστάσεις η να αποτελέσουν δίαυλο ψυχοσωματικής ανάτασης.
Ενας χορός μπορεί να εκφράζει τη επιθυμία η να προετοιμάζει για πόλεμο όπως ο πυρρίχιος των αρχαίων Σπαρτιατών και Μακεδόνων οι χορευτές του οποίου μιμούνται τις κινήσεις των πολεμιστών. Αντίστοιχα οι ιθαγενείς της Αμερικής αλλά και οι πρωτόγονες φυλές της Αφρικής χόρευαν το χορό του πολέμου πριν μπούνε στη μάχη.
Ο χορός μπορεί να εκφράσει το πάθος με πιο χαρακτηριστικό είδος το αργεντίνικο ταγκό, τον έρωτα και τη χαρά της ζωής όπως η βραζιλιάνικη σάμπα και ακόμη και τη λαγνεία όπως ο χορός των επτά πέπλων που αποτελεί απ’ότι γνωρίζω και την αρχαιότερη μορφή χορευτικού σριπτίζ .
Ο χορός μπορεί να δηλώνει αφροντισιά και επιθυμία για τη ζωή όπως ο χορός του Ζορμπά στο αντίστοιχο κινηματογραφικό έργο η την Ελληνική λεβεντιά όπως ο τσάμικος η την ανδροπρέπεια όπως το ζειμπέκικο.
Μπορεί να εκπέμπει κύματα αισθησιασμού όπως ο χορός της κοιλιάς η και ετοιμότητα και θάρρος μπροστά στο θάνατο όπως ο χορός του Ζαλόγγου.
Μπορεί να χαρακτηρίσει μία χρονική περίοδο όπως το τσάρλεστον πρίν το 2ο παγκόσμιο πόλεμο η μία χώρα όπως το καν-καν τη Γαλλία. Μπορεί ακόμη να εκφράζει επίκληση στα θεία για την υλοποίηση ενός κοινού αιτήματος όπως o χορός της βροχής των ινδιάνων της Αμερικής.
Η συμμετοχή σε μία εκδήλωση χορού μπορεί να σημάνει την ενηλικίωση και είσοδο στη κοινωνική ζωή όπως το βάλς για τα κορίτσια της αριστοκρατίας στην Αυστροουγγρική αυτοκρατορία η ο χορός των τελειοφοίτων του κολεγίου στην Αμερική.
Η εξέλιξη του έντεχνου χορού που αντιπροσωπεύθηκε κυρίως από το κλασσικό μπαλέτο με τις δημιουργίες μεγάλων συνθετών, χορογράφων και χορευτών οδήγησε στις μέρες μας στην ανάπτυξη του μοντέρνου χορού και στις δύο άκρες του Ατλαντικού που χαρακτηρίζεται περισσότερο από κίνηση , έκφραση και συγχρονισμό παρά από αρμονικές κινήσεις, με έντονη μουσική επένδυση και περίτεχνα επεξεργασμένα βήματα και στροφές.
Αυτό αποτελεί κατά τη γνώμη μου μια δικαίωση της αυθόρμητης ,γνήσιας και λιγότερο επιτηδευμένης μορφής χορού που δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην έκφραση των αισθημάτων παρά στη συμμετρία και απόλυτη ομορφιά της χορευτικής κίνησης και τη τέλεια μίξη της οπτικής και ακουστικής εντύπωσης.
Ο χορός είναι κίνηση, αίσθημα, έκφραση, επικοινωνία με μία μόνο εξαίρεση. Το χορό του Ησαία. Ενώ είναι γεμάτος συμβολισμούς και παραπέμπει σ τον έρωτα, στο πάθος,σ τη πίστη, στην επικοινωνία,σ τη δέσμευση, χαρακτηρίζεται από αμηχανία έκφρασης, απουσία ρυθμού, κίνησης και φυσικά μουσικής. Ο χορός μπορεί φυσικά να έλθει αργότερα αρκεί να μην είναι στο ταψί.
