Παναγιώτης Σπυρόπουλος, Ενδοκρινολόγος
[email protected]
Με τον όρο “Θυρεοειδίτιδα” περιγράφονται οι φλεγμονές του θυρεοειδούς οι οποίες χωρίζονται σε οξείες, υποξείες και χρόνιες.
Οξεία Θυρεοειδίτιδα
Eίναι μικροβιακής αιτιολογίας και εξαιρετικά σπάνια, απαντάται κυρίως σε ανοσοκατασταλμένα άτομα.
Yποξεία θυρεοειδίτιδα
Eίναι συχνή πάθηση η οποία απαντάται κυρίως σε εποχές κατά τις οποίες παρατηρείται και έξαρση ιογενών λοιμώξεων (φθινόπωρο και ιανουάριος-φεβρουάριος). Πρόκειται περί μιας φλεγμονής του αδένα, η οποία εκδηλώνεται συνήθως σε έδαφος χρόνιας θυρεοειδίτιδας. Εκδηλώνεται με έντονη συνήθως συμπτωματολογία, καθώς αναπτύσσεται πόνος στην περιοχή του θυρεοειδούς, ενω παράλληλα υπάρχει κακουχία και κεφαλαλγίες, κάποτε και δεκατική πυρετική κίνηση. Στα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνονται και συμπτώματα που έχουν να κάνουν με τη διαταραχή των ορμονών του θυρεοειδούς, συνηθέστερα δε με υπερθυρεοειδισμό. Αυτό γιατί τα κατεστραμμένα κύτταρα του θυρεοειδούς, κατά την αποδόμησή τους εκλύουν στο αίμα την αποθηκευμένη σε αυτά θυροξίνη. Αποτέλεσμα του τελευταίου αυτού γεγονότος είναι η κυκλοφορία μεγαλύτερων των φυσιολογικών ποσοτήτων θυροξίνης στο αίμα και η εκδήλωση υπερθυρεοειδισμού. Η διάγνωσή της γίνεται με αιματολογικές και ακτινολογικές εξετάσεις (υπερηχογράφημα, σπινθηρογράφημα). Η θεραπεία της νόσου γίνεται με αντιφλεγμονώδη φάρμακα μη στεροειδή, ή στεροειδή (κορτιζόνη). Η επιλογή της χρήσης ή μη κορτιζόνης είναι η πιθανότητα πλήρους καταστροφής του θυρεοειδούς από τη φλεγμονή, οπότε η χρήση κορτικοστεροειδούς μπορεί να δώσει μεγαλύτερες πιθανότητες αποφυγής μονίμου υποθυρεοειδιμού μετά την αποδρομή της φλεγμονής
Μια ιδιαίτερη μορφή θυρεοειδίτιδας του τύπου της υποξείας μπορεί να παρουσιαστεί στους ασθενείς οι οποίοι λαμβάνουν το αντιαρρυθμικό φάρμακο αμιοδαρόνη
Xρόνια θυρεοειδίτιδα
Eίναι πολύ συχνή κατάσταση, ιδίως στο γυναικείο πληθυσμό και οφείλεται στην παραγωγή αντισωμάτων εναντίον του θυρεοειδούς από τον οργανισμό (αυτοάνοση νόσος). Η αιτιολογία της είναι άγνωστη, θεωρείται πάντως ότι ένας παράγοντας που έχει επιδράσει στην αύξηση της επίπτωσής της στον πληθυσμό είναι η ιωδίωση του άλατος που γίνεται παγκοσμίως για την αποφυγή της ιωδοπενίας.
Η χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (ή θυρεοειδίτιδα Hashimoto) μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία και είναι τελείως ασυμπτωματική, έως της στιγμής που επηρεάσει τη λειτουργικότητα του θυρεοειδούς. Σε πολλούς ανθρώπους θα παραμείνει ασυμπτωματική σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Σε άλλους δημιουργεί ήπιους παροδικούς υπερθυρεοειδισμούς και υποθυρεοειδισμούς που δε δημιουργούν συνήθως κανένα άλλο πρόβλημα εκτός από μια κυκλοθυμικότητα. Σε κάποιους που οι συσσωρευόμενες μικροβλάβες του παρεγχύματος του θυρεοειδούς καταστήσουν τον αδένα ανεπαρκή για την παραγωγή των απαιτούμενων καθημερινών ποσοτήτων θυροξίνης, θα εκδηλωθεί μόνιμος υποθυρεοειδισμός, ο οποίος θα χρειαστεί πλέον θεραπεία υποκατάστασης. Τέλος, στα παραγόμενα από το ανοσοποιητικό σύστημα αντισώματα, ανήκουν στα ενεργοποιητικά αντισώματα του θυρεοειδούς. Οι ασθενείς στους οποίους παράγονται τέτοια αντισώματα (TSI), θα αναπτύξουν αυτοανόσου τύπου υπερθυρεοειδισμό (νόσο του Graves). Προσοχή χρειάζεται η χρόνια θυρεοειδίτιδα σε δύο ιδιαίτερες ομάδες και αυτές είναι τα παιδιά και οι γυναίκες οι οποίες πρόκειται να κυοφορήσουν.
Στα παιδιά: Σε περίπτωση κληρονομικού ιστορικού αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας του ενός από τους δύο γονείς συστήνεται να ελέγχονται τα παιδιά σε ηλικίες 9, 14 και 18 ετών. Στη μικρή ηλικία η εξέταση με υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς είναι αρκετή, εφόσον το παιδί ακολουθεί τις φυσιολογικές καμπύλες ψυχοσωματοκινητικής ανάπτυξης.
Στις προγραμματίζουσες κύηση γυναίκες: Η χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα θεωρείται μια από τις αιτίες καθ’έξιν αποβολών στο πρώτο τρίμηνο, όπως επίσης και αιτία εκδήλωσης κατάθλιψης της λοχείας. Έτσι γυναίκες με θετικά αντισώματα και φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία θα πρέπει να ελέγχουν τη θυρεοειδική τους λειτουργία σε κάθε τακτικό έλεγχο της κύησής τους (ανά 6 εβδομάδες) και να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικές στην εκδήλωση καταθλιπτικών συμπτωμάτων κατά τη γαλουχία. Γυναίκες με χρόνια θυρεοειδίτιδα και αποβολή πρώτου τριμήνου, εκδήλωση καταθλιπτικών συμπτωμάτων στο παρελθόν, με κληρονομικό ιστορικό καταθλίψεως και ασταθείς συναισθηματικά συνιστάται να λαμβάνουν καθ’όλη τη διάρκεια των κυήσεων και της λοχείας τους συμπληρωματικές δόσεις θυροξίνης.
Θεραπεία της χρόνιας θυρεοειδίτιδας δεν υπάρχει, καθώς η χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων εναντίον των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων έχει πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες. Σε μερικές μελέτες έχει αναφερθεί ότι η χορήγηση σεληνίου ως συμπλήρωμα διατροφής μειώνει τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα, σε άλλες όμως το φαινόμενο αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί
