Παπαμίκος Βασίλειος
Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΓΝΑ – Κοργιαλένειο Μπενάκειο
M.Med.Sci Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Γλασκώβης
MSc Healthcare Manager, Πανεπιστημίου Αθηνών
Πτυχιούχος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
email: [email protected]
Πολύ πρόσφατα η ευρωπαϊκή επιτροπή, στο πλαίσιο της προσπάθειας αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας, εξέδωσε την πρώτη ολοκληρωμένη έκθεση που αφορά τις πολιτικές που ακολουθούνται στα σχολεία της ένωσης σε σχέση με τη σίτιση των μαθητών. Τα αποτελέσματα ομολογουμένως ήταν πολύ ενδιαφέροντα και χρήζουν περαιτέρω μελέτης από τους επαΐοντες. Πρέπει να διευκρινιστεί πως στη μελέτη πήραν μέρος τα 28 κράτη μέλη και επιπρόσθετα η Νορβηγία και η Ελβετία. Οι οδηγίες που έχουν θεσπιστεί στις χώρες αυτές διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους και αξίζει κάποιος να τις εξετάσει πιο αναλυτικά για να έχει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του αντικειμένου.
Ίσως το πιο σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από όλη αυτή την προσπάθεια είναι πως οι ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζουν ότι το τι τρώνε τα παιδιά στο σχολείο έχει μεγάλη σημασία για την υγεία, την ανάπτυξη και τις σχολικές τους επιδόσεις. Έτσι έχουν θέσει τις βάσεις και προσπαθούν περισσότερο για να αναγνωρίσουν τις πολιτικές σίτισης στις διάφορες χώρες, να διατηρήσουν τα θετικά στοιχεία κάθε εθνικής πολιτικής και να ενισχύσουν τις πολιτικές ορισμένων χωρών. Τα εθνικά μέτρα που στοχεύουν στην προώθηση της υγιεινής διατροφής στα σχολεία κυμαίνονται από προαιρετικές συστάσεις, π.χ. σχετικά με το μενού και το μέγεθος των μερίδων, μέχρι την πλήρη απαγόρευση της εγκατάστασης αυτόματων πωλητών και της πώλησης αναψυκτικών που περιέχουν ζάχαρη ή γλυκαντικές ουσίες. Με βάση την έκθεση πάνω από το 90% των πολιτικών που μελετήθηκαν περιλαμβάνουν πρότυπα για ισορροπημένα γεύματα. Επίσης, πολύ συνήθεις είναι οι περιορισμοί ή οι συστάσεις για την κατανάλωση αναψυκτικών (με ζάχαρη ή γλυκαντικές ουσίες).
Τα βασικότερα συμπεράσματα της έκθεσης παρουσιάζονται παρακάτω:
Πάνω από το 90% των πολιτικών που μελετήθηκαν περιλαμβάνουν πρότυπα με βάση τα τρόφιμα που εξασφαλίζουν ισορροπημένα γεύματα. Το 76% των πολιτικών περιλαμβάνουν οδηγίες για το μέγεθος των μερίδων και το 65% πρότυπα με βάση τα θρεπτικά στοιχεία των γευμάτων.
Πολύ συνήθεις είναι οι περιορισμοί ή οι συστάσεις σχετικά με τα ποτά που μπορούν να διατίθενται (65-82%)• οι περισσότερες πολιτικές προβλέπουν την (δωρεάν) πρόσβαση σε πόσιμο νερό και περιορίζουν ή απαγορεύουν τα αναψυκτικά (με ζάχαρη ή γλυκαντικές ουσίες).
Η βελτίωση της διατροφής των παιδιών, η ενημέρωση σχετικά με την υγιεινή διατροφή και τον υγιεινό τρόπο ζωής καθώς και η μείωση ή η πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας, είναι οι κυριότεροι κοινοί στόχοι των περισσότερων χωρών.
Οι περισσότερες πολιτικές προβλέπουν περιορισμούς για τα γλυκά ή αλμυρά σνακ, οι οποίοι κυμαίνονται από την περιστασιακή ανοχή μέχρι την πλήρη απαγόρευση.
Η καταγραφή των αποτελεσμάτων της πολιτικής σίτισης στο σχολείο απαιτείται ή συνιστάται στο 59% των πολιτικών.
Τα συνηθέστερα αποτελέσματα που πρέπει να μετρηθούν αφορούν την παροχή φαγητού στο σχολείο και το ποσοστό των παιδιών που τρώνε στο σχολείο.
Η πρόσληψη ενέργειας και λιπών είναι οι συνηθέστερες παράμετροι που χρησιμοποιούνται στα πρότυπα με βάση την ενέργεια/τα θρεπτικά στοιχεία ενός γεύματος (χρησιμοποιείται στο 65% και το 56% αντίστοιχα όλων των πολιτικών).
Τα είδη που προσφέρουν οι αυτόματοι πωλητές υπόκεινται σε περιορισμούς σχεδόν στις μισές χώρες της μελέτης. Υπάρχουν πολιτικές που συνιστούν πιο υγιεινές επιλογές για τους αυτόματους πωλητές, ή που απαγορεύουν την πώληση ανθυγιεινών προϊόντων, ενώ άλλες απαγορεύουν εξ ολοκλήρου την εγκατάσταση αυτόματων πωλητών εντός του σχολείου.
Επίσης, κοινή πρακτική είναι η επιβολή περιορισμών στην εμπορία μη υγιεινών τροφίμων.
Υπενθυμίζεται πως με βάση τις δηλώσεις του επίτροπου υγείας, Τόνιο Μποργκ, ένα στα τρία παιδιά στην ευρώπη είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο και γι’ αυτό κινδυνεύει να αναπτύξει ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 2, που θα μπορούσαν όμως να προληφθούν. Το σχολείο μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην προσπάθεια να παροτρυνθούν τα παιδιά να διαμορφώσουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες, ώστε να γίνουν υγιείς ενήλικες, να έχουν καλές σχολικές επιδόσεις και να αναπτύξουν όλες τις ικανότητές τους. Συνεπώς, αυτή η πρώτη αξιολόγηση των πολιτικών σίτισης στο σχολείο βοηθά σημαντικά στη μάχη κατά της παιδικής και μελλοντικά ενήλικης παχυσαρκίας.
