Κώστας Μπουτσουρής
Ειδικευόμενος Ενδοκρινολόγος,Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού
Νοσοκομείο «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ»
ΗΛΙΟΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
Οι περισσότεροι από μας αγαπούν την επαφή με τον ήλιο. Ο ήλιος είναι αυτός που κάνει καθετί να φαίνεται καλύτερο αλλά και τους ανθρώπους να αισθάνονται καλύτερα. Ομως είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα κύτταρα του σώματος. Είναι πολύ σημαντικό να αποφεύγεται το έγκαυμα από τον ήλιο. Με το χρόνο πολλά τέτοια μικρά εγκαύματα μπορούν να αποτελέσουν την αιτία ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος ή μελανώματος. Στις τελευταίες δεκαετίες οι περιπτώσεις του καρκίνου του δέρματος έχουν διπλασιαστεί.
Το μαύρισμα είναι μια φυσιολογική διεργασία. Οταν το δέρμα εκτείθεται στον ήλιο, παίρνει καφετί χρώμα το οποίο προστατεύει από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου. Αυτή η φυσική προστασία μειώνεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα αφού το χρώμα ξεθωριάζει, και γι αυτό θα πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα την άνοιξη, όταν το δέρμα είναι ανοιχτό και ουσιαστικά απροστάτευτο. Βέβαια το μαύρισμα δεν εγγυάται ότι δεν θα αναπτύχθει σε βάθος χρόνου καρκίνος δέρματος.
Ποιά είναι τα ανησυχητικά στοιχεία ;
- Αυξημένη θερμότητα – το δέρμα είναι πολύ ζεστό κατά το άγγιγμα ακόμα και αν το δροσίζουμε με νερό.
- Κοκκίνισμα
- Πόνος
Το κοκκίνισμα γίνεται φανερό με το πέρασμα του χρόνου. Η διαπίστωση του κοκκινίσματος γίνεται πιέζοντας το δάκτυλο π.χ στον ώμο , ανασηκώνοντας το μετά εμφανίζεται λευκή περιοχή στο σημείο πίεσης του δακτύλου. Αν το σημείο πίεσης γίνει γρήγορα πάλι κόκκινο , σημαίνει αυξημένο χρόνο παραμονής στον ήλιο.
Η σημασία των τύπων του δέρματος.
Το ηλιακό έγκαυμα μπορεί να προληφθεί ακολουθώντας κάποιους βασικούς κανόνες για τον κάθε τύπο δέρματος. Η επιλογή του τύπου δέρματος γίνεται την άνοιξη, όταν κάποιος κάνει για πρώτη φορά ηλιοθεραπεία χωρίς αντιηλιακή προστασία.
Τύποι δέρματος:
1. Πάντα καίγεται – δεν μαυρίζει
2. Μετά από μία ώρα ηλιοθεραπεία την άνοιξη , εμφάνιση μικρής έκτασης έγκαυμα την
επόμενη ημέρα. Μετά από 7 ημέρες εμφάνιση μικρής έκτασης μαυρίσματος.
3. Μετά από μία ώρα ηλιοθεραπεία την άνοιξη , εμφάνιση μικρής έκτασης έγκαυμα την
επόμενη ημέρα. Μετά από 7 ημέρες εμφάνιση μέτριου μαυρίσματος.
4. Κανένα έγκαυμα μετά από μία ώρα έκθεση στον ήλιο. Μετά από 7 ημέρες εμφάνιση
έντονου μαυρίσματος.
Πως θα εμποδίσουμε το έγκαυμα ;
Τύπος δέρματος 1: Αποφυγή ηλιοθεραπείας εντελώς και κάλυψη όλων των γυμνών σημείων του σώματος με ρούχα κατά την έκθεση στον ήλιο. Δεν μαυρίζει, ενώ πολύ πιθανό η έκθεση στον ήλιο μπορεί να δημιουργήσει βλάβες στο δέρμα με απώτερο αποτέλεσμα την ανάπτυξη καρκίνου δέρματος. Θυμήσου, το δέρμα ανοιχτού χρώματος δεν επηρεάζεται με την πάροδο του χρόνου όσο οι άλλοι τύποι δέρματος κάτι που σημαίνει π.χ λιγότερες ρυτίδες.
Τύπος δέρματος 2: Να αποφεύγεις το μαύρισμα και να είσαι πολύ προσεχτικός κατά την έκθεση σου στον ήλιο. Η ηλιοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο δέρμα που μπορεί αργότερα να προκαλέσουν καρκίνο δέρματος. Αν δε μπορείς να αποφύγεις τον ήλιο εντελώς, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιείς αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας (SPF 15-20) κατά την περίοδο της καρδιάς του καλοκαιριού ενώ κατά το τέλος της εποχής μπορείς να χρησιμοποιείς αντιηλιακό με μικρότερο δείκτη προστασίας (SPF> 8).
Τύπος δέρματος 3: Πρέπει να χρησιμοποιείς αντιηλιακή προστασία με υψηλό δείκτη για δύο εβδομάδες πριν το αλλάξεις σε κάποιο άλλο με χαμηλότερο δείκτη προστασίας (SPF> 8) . Εχεις πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου δέρματος και πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός στον ήλιο.
Τύπος δέρματος 4: Πρέπει να χρησιμοποιείς αντιηλιακό με δείκτη προστασίας (SPF 8). Θα μαυρίσεις αν και όχι τόσο, όσο όταν δεν χρησιμοποιείς αντιηλιακό. Εχεις τις πιό λίγες πιθανότητες να αναπτύξεις καρκίνο του δέρματος σε σχέση με τους άλλους τύπους δέρματος αλλά ο ήλιος και σε σένα μπορεί να προκαλέσει βλάβες δέρματος και πρόωρη γήρανση.
Φάρμακα , αρώματα και εγκυμοσύνη
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υπερευαισθησία στις ακτίνες του ήλιου. Ασθενείς που παίρνουν φάρμακα μπορεί να αναπτύξουν έκζεμα από ηλιοθεραπεία.
Να συμβουλεύεσαι τον ιατρό.
Ορισμένα αρώματα και κάποιες αρωματικές κρέμες μπορεί να δημιουργήσουν την ίδια υπερευαισθησία με τα φάρμακα.
Να αποφεύγεις τέτοιου είδους προιόντα όταν κάνεις ηλιοθεραπεία.
Τα μικρά παιδιά συνήθως αγαπούν τον ήλιο και θέλουν να μένουν συνεχώς έξω. Ομως αυτά είναι πολύ ευαίσθητα στις ακτίνες του ήλιου και θα πρέπει να προστατεύονται .
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπάρχουν 2 συστήματα καθορισμού αντιηλιακής προστασίας το Αμερικάνικο και το Ευρωπαικό. Τα νούμερα των αμερικάνικων SPF δεικτών είναι διπλάσια από εκείνα των ευρωπαικών. SPF 8 στην Αμερική αντιστοιχεί σε SPF 4 στην Ευρώπη.
Τι πρέπει να ξέρουμε για τα αντιηλιακά
- Σαν σημείο εκκίνησης για το Ευρωπαικό σύστημα αντιηλιακής προστασίας , είναι η χρονική περίοδος κατά την οποία ενας Βορειοευρωπαίος, με ανοιχτό χρώμα δέρματος , μπορεί να παραμείνει στον ήλιο χωρίς το δέρμα να κοκκινίσει και είναι φυσιολογικά 20 λεπτά ηλιοθεραπείας .
- Αν για παράδειγμα απλώσει κάποιος στο δέρμα του αντιηλιακό με δείκτη προστασίας 8 , αυτό σημαίνει ότι μπορεί να παραμείνει στον ήλιο για 8 Χ 20 λεπτά δηλαδή 160 λεπτά χωρίς να υπάρξει έγκαυμα.
- ΠΡΟΣΟΧΗ τα αντιηλιακά προστατεύουν μόνο από τυχόν εγκαύματα του δέρματος και ΔΕΝ εμποδίζουν την υπεριώδη ακτινοβολία η οποία προκαλεί καρκίνο του δέρματος.
Για να εξασφαλίσεις την πλήρη προστασία από το αντιηλιακό σου πρέπει να ακολουθήσεις τους πιο κάτω κανόνες:
- το πάχος στρώματος της αντιηλιακής κρέμας που θα απλωθεί στο δέρμα πρέπει να είναι 1 – 1,5mm.
- η αποτελεσματικότητα του αντιηλιακού μειώνεται σημαντικά μετά από 1 – 2 ώρες ηλιοθεραπείας.
- για πλήρη αντιηλιακή προστασία θα πρέπει το δέρμα να καλυφθεί με ρούχα ή να χρησιμοποιηθεί αντιηλιακό που θα περιέχει διοξείδιο του τιτανίου.
- ακόμα και σε ημέρες που έχει συννεφιά το 30 – 50 % των υπεριωδών ακτίνων φθάνουν στο δέρμα – είναι πιθανόν λοιπόν να υπάρξει έγκαυμα.
- όσο πιο δυνατός είναι ο άνεμος τόσο πιο λίγο αισθάνεσαι τις ηλιακές ακτίνες.
- το κολύμπι κάνει πιο ευαίσθητο το δέρμα στον ήλιο. Χρησιμοποίησε αδιάβροχη λοσιόν ή ένα προιόν με λιποσφαίρια τα οποία διαπερνούν το δέρμα και το προστατεύουν εσωτερικά. Μετά το κολύμπι πρέπει πάντα να ξαναβάζεις αντιηλιακό.
- ο ιδρώτας ελαττώνει την αποτελεσματικότητα του αντιηλιακού
- τα αντιηλιακά είναι εντελώς αβλαβή, παρόλα αυτά όμως κάποια άτομα είναι αλλεργικά στο άρωμα των αντιηλιακών ή σε συντηρητικά που υπάρχουν σε αυτά.
- σύντομη και εντατική ηλιοθεραπεία είναι επιβλαβή και μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος ( κακόηθες μελάνωμα).
- ο ήλιος είναι δυνατότερος από τις 11 π.μ ως 2 μ.μ
Τι πρέπει να κάνεις για να ανακουφιστείς από το έγκαυμα ;
- Δρόσισε την περιοχή του εγκαύματος με χλιαρό νερό (περίπου 25 C) για 30 λεπτά ως 1 ώρα.
- Περισσότερη προσοχή όταν δροσίζεις εγκαύματα παιδιών.
- Απλωσε ένα παυσίπονο-δροσιστικό τζελ ή αν το δέρμα είναι πολύ κόκκινο άπλωσε κρέμα υδροκορτιζόνης 1%
Πότε πρέπει να συμβουλευτούμε ιατρό ;
Όταν:
- Το δέρμα είναι πολύ κόκκινο και αισθάνεσαι πόνο
- Υπάρχουν φουσκάλες και εξανθήματα
- Υπάρχει έγκαυμα σε μικρό παιδί
