Αντωνία Κάπελλα, Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος, Ηβης 4 ΜΑΡΟΥΣΙ
Η ανεπάρκεια βιταμίνης D επηρεάζει το 50% του πληθυσμού παγκοσμίως.Αυτή η πανδημία της υποβιταμίνωσης μπορεί να οφείλεται τόσο στο lifestyle (για παράδειγμα ,μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως ,χρήση αντιηλιακού ,παχυσαρκία ),όσο και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.(για παράδειγμα ,γεωγραφικό πλάτος ,νέφωση ,ατμοσφαιρική ρύπανση).
Ο όρος βιταμίνη D αναφέρεται σε 2 ενώσεις ,τη βιταμίνη D2 (εργοκαλσιφερόλη) και τη βιταμίνη D3 ( χοληκαλσιφερόλη ). Αφού η βιταμίνη D σχηματίζεται στην επιδερμίδα με την παρουσία επαρκούς ποσότητας υπεριώδους φωτός είναι πιο σωστό να θεωρηθεί ορμόνη και όχι βιταμίνη.
Για να γίνει δραστική η βιταμίνη D μεταβολίζεται στο ήπαρ , στην κύρια μορφή που απαντάται στην κυκλοφορία, την 25(OH)vit.D.Οι νεφροί και άλλοι ιστοί μεταβολίζουν την 25(ΟΗ)vit.D περαιτέρω σε μια ποικιλία άλλων μεταβολιτών ,ο κυριότερος από τους οποίους είναι η 1,25(ΟΗ)2vit. D και ίσως η 24,25(ΟΗ)2vit.D.
Η βιταμίνης D δρα στο έντερο,στα οστά ,στο νεφρό και στο παραθυρεοειδή. Έχουν συσχετιστεί με έλλειψη βιταμίνης D και άλλα νοσήματα όπως αυτοάνοσα, νεοπλασίες ,καρδιαγγειακά ,σακχαρώδης διαβήτης και υπογοναδισμός .Όπως είναι κατανοητό ,τα νοσήματα αυτά είναι πολυπαραγοντικά και είναι απίθανο η έλλειψη βιταμίνης D να αποτελεί την κύρια παθογενετική αιτία. Προυπόθεση για τη διατήρηση επαρκών επιπέδων βιταμίνης D είναι η έκθεση στο ηλιακό φως και η κατανάλωση εμπλουτισμένων τροφών όπως ψάρια ,μανιτάρια αποξηραμένα. Σε ορισμένους ανθρώπους μπορεί να χρειασθεί διαιτητικό συμπλήρωμα βιταμίνης D για την κάλυψη των ημερήσιων αναγκών.
Ένδειξη για μέτρηση βιταμίνης D έχουν οι ασθενείς που πάσχουν από σύνδρομα δυσαπορρόφησης ,ηπατική ανεπάρκεια , κοκκιωματώδεις νόσους , παχύσαρκα παιδιά και ενήλικες (BMI>30kgr/m2), έγκυες και θηλάζουσες, ηλικιωμένοι με ιστορικό πτώσεων ή καταγμάτων χαμηλής βίας και όσοι κάνουν χρήση φαρμάκων όπως γλυκοκορτικοειδή αντιεπιληπτικά και αντιμυκητιασικά.
Ως έλλειψη βιταμίνης D ορίζεται η τιμή της 25(ΟΗ)vit.D<20ng/ml και ως ανεπάρκεια βιταμίνης D ορίζεται η τιμή της 25(ΟΗ)vit.D μεταξύ 21-29ng/ml. Για να διατηρηθούν τα ανώτατα όρια συντήρησης(>30ng/ml),τα οποία δεν πρέπει να ξεπεραστούν ,χωρίς ιατρική παρακολούθηση ,θα πρέπει να λαμβάνεται ημερήσια χορήγηση βιταμίνης D ανάλογα με την ηλικία και το βάρος σώματος.
Όταν τα επίπεδα της 25(ΟΗ)vit.D είναι <10 ng/ml θα πρέπει να λαμβάνονται μεγάλες εβδομαδιαίες δόσεις : 50,000IU/ μια φορά την εβδομάδα ή μεγάλες ισόποσες δόσεις για 6-8 εβδομάδες πάντοτε υπό ιατρική παρακολούθηση. Η επανάληψη της μέτρησης της 25(ΟΗ)vit.D συνιστάται μετά από 3-4 μήνες .Εάν εξακολουθούν τα επιπέδα της 25(ΟΗ)vit. D να είναι χαμηλά , συνιστάται έλεγχος για άλλες παθολογικές καταστάσεις που επηρεάζουν την απορρόφηση και το μεταβολισμό της.
Συνοψίζοντας , ο αριθμός των ατόμων με έλλειψη βιταμίνης D συνεχώς αυξάνεται .Λίγες τροφές περιέχουν τροφές βιταμίνη D και η σύσταση είναι συμπλήρωμα βιταμίνης D σε ανεκτές δόσεις. Περισσότερες μελέτες χρειάζονται για να καταδειχθεί η σημασία και ο ρόλος αυτής της ορμόνης.
