Αναστάσιος Μόρτογλου, Ενδοκρινολόγος MD
Κατερίνα Μόρτογλου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος MB,MsS
Πριν αναφέρουμε τις προσωπικές μας γνώμες για το χαρακτηρισμό της παχυσαρκίας, ας αναλύσουμε μερικούς ορισμούς.
Ορισμός της νόσου: ‘Κάθε μορφολογική ή λειτουργική μεταβολή από την κατάσταση που εξασφαλίζει σε ένα άτομο πλήρη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία’ Χρηστική προσέγγιση της νόσου= Ευεξία
Η παχυσαρκία, σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό είναι νόσος, αφού σε όλους τους πάσχοντες υπάρχει διαρκής έλλειψη του αγαθού της ευεξίας.
Φυσιοκρατικός ορισμός της νόσου σύμφωνα με τη φιλοσοφία της ιατρικής: ‘Κάθε ανώμαλη κατάσταση του οργανισμού που παρεκκλίνει από το φυσιολογικό’. Στην περίπτωση αυτή ως ‘φυσικό’ θεωρείται το ‘υγιές’ . Υπάρχει ευρύτατα διαδεδομένη, από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους μέχρι τους Σχολαστικούς του Μεσαίωνα, ότι ‘φυσικό’ = ‘υγιές’ και ‘αφύσικο’ = ‘νοσηρό’.
Το βάρος και η κατανομή του σωματικού λίπους αποτελούν βιολογικές παραμέτρους και τα φυσιολογικά τους όρια καθορίζονται από εκείνα τα επίπεδα που συνοδεύονται από τη μικρότερη νοσηρότητα και τη μικρότερη θνησιμότητα. Επομένως, ΔΜΣ (Δείκτης Μάζας Σώματος) >25 είναι ‘αφύσικος’ και επομένως ‘νοσηρός’.
Ορισμός χρόνιας σωματικής νόσου: ‘Μεγάλη χρονική διάρκεια, σημαντικός βαθμός σοβαρότητάς και δυσμενής επίδραση στη λειτουργικότητα του ατόμου ώστε να υπάρχει ανάγκη διαρκούς φροντίδας από τις υπηρεσίες υγείας’. Η καθημερινότητα, η παγκόσμια εμπειρία αλλά και σχεδόν το σύνολο των επιδημιολογικών μελετών υπογραμμίζουν τα μεγάλα ποσοστά επανάκτησης του σωματικού βάρους, μετά από οποιαδήποτε θεραπευτική μέθοδο. Αλλά και το θεραπευτικό κόστος της συν-νοσηρότητας της παχυσαρκίας είναι ασύλληπτα υψηλό σε όλες τις δυτικού τύπου κοινωνίες. Επομένως, η παχυσαρκία πληροί όλα τα κριτήρια του ορισμού της χρόνιας νόσου.
Τελικά, στη χώρα των καθοριστικών αποφάσεων, η Αμερικάνικη Ιατρική Ένωση, στην ετήσια συνάντηση του 2013, αναγνώρισε την παχυσαρκία ως ‘νόσο’, μια ενέργεια που σκοπό έχει να ευαισθητοποιήσει τους γενικούς γιατρούς και τις ασφαλιστικές εταιρείες για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και της συνοδού νοσηρότητας. Ένας επί πλέον λόγος για την απόφαση αυτή ήταν και η άμβλυνση του κοινωνικού στίγματος ότι η παχυσαρκία είναι απλώς αποτέλεσμα υπερφαγίας και μείωσης της σωματικής δραστηριότητας.
Στη χώρα μας, αν και στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση υπάρχει η διάγνωση ‘παχυσαρκία’, η φαρμακευτική θεραπεία δεν καλύπτεται, η δε χειρουργική θεραπεία καλύπτεται μόνο μερικώς (φαίνεται ότι αναγνωρίζεται ως ..μισονόσος). Σήμερα, στην ταξινόμηση των νόσων ICD 10 η παχυσαρκία έχει αποκτήσει τους δικούς της κωδικούς ως κάτωθι:
- Ε 66: Υπέρβαροι και παχύσαρκοι
- Ε66.0: Υπερφαγική παχυσαρκία
- Ε66.1: Παχυσαρκία απότοκος φαρμακευτικής θεραπείας
- Ε66.2: Σοβαρή (κατηγορία ΙΙΙ) παχυσαρκία με σύνδρομο υποαερισμού.
- Ε66.3: Υπέρβαροι
- Ε66.8: Άλλα είδη παχυσαρκίας
- Ε66.9: Παχυσαρκία απροσδιόριστης αιτιολογίας.
Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν: “Παν μέτρον άριστον” Στην περίπτωση της τροφής, αυτή είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας. Χωρίς αυτή θα αποβιώσουμε, αλλά και η υπερφαγία έχει συχνά το ίδιο τελικό αποτέλεσμα. Όπως π.χ. συμβαίνει με το αλάτι: είναι απαραίτητο για τη ζωή αλλά η υπερβολική πρόσληψη αλατιού προκαλεί υπέρταση και καρδιοπάθειες. Όσον αφορά την παχυσαρκία, το πρόβλημα δεν είναι η φυσιολογική και απαραίτητη εναπόθεση λίπους, αλλά η υπερβολικά μεγαλύτερη, απότοκος της υπερφαγίας….
Συμπέρασμα: Η παχυσαρκία είναι νόσος, χρόνια και νοσογόνος
