Τίνα Τσαλέζα, PT Bsc, physio Science Clinic, 6942665902, [email protected], www.trainingground.gr
Μέχρι το 1952, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όριζε την υγεία ως την απουσία ασθένειας και νοσηρότητας. Απο το 1952 μέχρι σήμερα, ο ορισμός αυτός έχει αλλάξει. Πλέον η υγεία ορίζεται ως την κατάσταση στην οποία απουσιάζει η ασθένεια και η νοσηρότητα, παράλληλα με την παρουσία της φυσικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας. Λόγω αυτής της αλλαγής στον ορισμό, το μέγεθος “ποιότητα ζωής” σταδιακά αποκτά σημαντικότερη θέση στην έρευνα της υγείας.
Η ποιότητα ζωής ποσοτικοποιείται μετρώντας αλλαγές στην φυσική, λειτουργική, ψυχική και κοινωνική υγεία. Ο όρος “ποιότητα ζωής σχετιζόμενη με την υγεία” αναφέρεται στους φυσιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς τομείς της υγείας, οι οποίοι παρουσιάζονται ως ξεχωριστοί παράγοντες που επηρεάζονται από τις εμπειρίες, τις πεποιθήσεις, τις προσδοκίες και τις αντιλήψεις μας (Testa & Simonson, 1996).
Ένας παράγοντας άρρηκτα συνδεδεμένος με την ποιότητα ζωής δείχνει να είναι η φυσική δραστηριότητα. Παρόλη την προσβασιμότητα και την καθολική ευεργετική δράση που έχει η άσκηση, έχει παρατηρηθεί πως τουλάχιστον το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού αποτυγχάνει να ολοκληρώσει την προτεινόμενη συχνότητα φυσικής δραστηριότητας που σύμφωνα με τους ειδικούς απαιτείται για να επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην υγεία. Αυτό οφείλεται αφενός στην ανεπαρκή φυσική δραστηριότητα στον ελεύθερο χρόνο, αλλά και στην αύξηση της καθιστικής ζωής κατα την διάρκεια της εργασίας ή των οικιακών δραστηριοτήτων (WHO, 2008).
Ακούμε από παντού πόσο ωφέλιμη είναι η άσκηση, η οποία παρουσιάζεται σαν πανάκεια από όλους τους ειδικούς. Συχνά όμως η πληροφορία αυτή έρχεται σε σύγκρουση με παραδοσιακές πεποιθήσεις πως πάσα νόσος πρέπει να αντιμετωπίζεται με ξεκούραση και μειωμένη δραστηριότητα, και πως η άσκηση είναι μόνο για τους αθλητές και τους νέους, υγιείς ανθρώπους. Ας απαριθμήσουμε λοιπόν τα οφέλη της άσκησης και την ευεργετική της δράση σε όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας και φυσικής κατάστασης.
Τα αποδεδειγμένα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας είναι ποικίλα, πολυάριθμα και αδιαμφισβήτητα. Η πιο κοινή επίδρασή της είναι αυτή στην σύσταση της σωματικής μάζας. Αυτό επιτυγχάνεται μειώνοντας το κοιλιακό λίπος και βοηθώντας τον έλεγχο του βάρους (Warburton et al., 2001a, b; Maiorana et al., 2003). Ακόμα έχει αποδειχθεί πως βελτιώνει το λιπο-πρωτεϊνικό προφίλ με διάφορους τρόπους, π.χ. μειώνοντας τα τριγλυκερίδια, αυξάνοντας την καλή χοληστερίνη (HDL) και τα επίπεδα χοληστερόλης και μειώνοντας την κακή χοληστερίνη (LDL) αρα και την αναλογία κακής/καλής χοληστερίνης (LDL/HDL) (Warburton et al., 2001a, b). Ένα ακόμη μέτωπο στο οποίο δρά η άσκηση είναι η βελτίωση της ομοιόσταση και της αντίσταση στην ινσουλίνη (American College of Sport Medicine 1998; Warburton et al., 2001a, b), καθώς και η μείωση των επιπέδων C-reactive πρωτεΐνης (Nicklas et al., 2005). Αποδεδειγμένα μειώνει την αρτηριακή πίεση (Paffenbarger et al., 1991), βελτιώνει τον ανατομικό τόνο (Tiukinhoy et al., 2003), μειώνει την συστημική φλεγμονη (Adamopoulos et al., 2003) και βελτιώνει την στεφανιαία κυκλοφορία (Hambrecht et al., 2000). Δρα ευεργετικά στην καρδιακή λειτουργία (Warburton et al., 2004), αλλά και την ενδοθηλιακή λειτουργία (McGavock et al., 2004). Συγκεκριμένα, η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία παρατηρείται με την ηλικία, το κάπνισμα, πολλαπλές χρόνιες νόσους όπως στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικά, διαβήτης τύπου 2, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία και παχυσαρκία (Maiorana et al., 2003). Η συστηματική αεροβική άσκηση έχει παρατηρηθεί πως βοηθά να βελτιωθεί η αγγειακή λειτουργία σε άτομα που δεν παρουσιάζουν αλλαγές σε άλλους παράγοντες κινδύνου (Ferreira et al., 2003; McGavock et al., 2004) καθώς και πως οδηγεί στην βελτίωση της ενδοθηλιακής λειτουργίας μέσω της αύξησης των μηχανικών τριβών των αγγείων (Maiorana et al., 2003). Τέλος η φυσική δραστηριότητα συνδέεται με βελτιωμένη ψυχολογία μειώνοντας το στρες, το άγχος και την καταθλιψη (Dunn et al., 2001; Warburton et al., 2001a, b).
Παρότι πολλές έρευνες έχουν δείξει τα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας στην υγεία, ειδικά σε ότι αφορά τις χρόνιες νόσους στον γενικό πληθυσμό (McTiernan et al., 2003; Schnohr et al., 2003; Hambrecht & Mobius-Winkler, 2004; Hu et al., 2005; Laaksonen et al., 2005), ένα γεγονός λιγότερο γνωστό είναι η συστηματική σύνδεση της βελτιωμένης ποιότητας ζωής με την αυξημένη φυσική δραστηριότητα σε υγιή άτομα σε διαθεματικές έρευνες. Αυτό σημαίνει πως ακόμη και αν δεν πάσχετε από κάποια νόσο ή μεταβολικό σύνδρομο, η φυσική δραστηριότητα θα βελτιώσει την ποσοτικοποιημένη ποιότητα ζωής σας.
Βιβλιογραφία
- American College of Sports Medicine Position Stand. The recommended quantity and quality of exercise for developing and maintaining cardiorespiratory and muscular fitness, and flexibility in healthy adults. Med Sci Sports Exerc 1998 Jun;30(6):975-991.
- WHO | The World Health Report 2008 – primary Health Care (Now More Than Ever). Available at: http://www.who.int/whr/2008/en/. Accessed Nov 1, 2018.
- Adamopoulos S, Parissis JT, Paraskevaidis I, Karatzas D, Livanis E, Georgiadis M, et al. Effects of growth hormone on circulating cytokine network, and left ventricular contractile performance and geometry in patients with idiopathic dilated cardiomyopathy. Eur Heart J 2003 Dec;24(24):2186-2196.
- Dunn AL, Trivedi MH, O’Neal HA. Physical activity dose-response effects on outcomes of depression and anxiety. Med Sci Sports Exerc 2001 Jun;33(6 Suppl):610.
- Hambrecht R, Walther C, Möbius-Winkler S, Gielen S, Linke A, Conradi K, et al. Percutaneous coronary angioplasty compared with exercise training in patients with stable coronary artery disease: a randomized trial. Circulation 2004 Mar 23,;109(11):1371-1378.
- Hauer K, Niebauer J, Weiss C, Marburger C, Hambrecht R, Schlierf G, et al. Myocardial ischemia during physical exercise in patients with stable coronary artery disease: predictability and prevention. Int J Cardiol 2000 Sep 15,;75(2-3):179-186.
- Hu X, Alwan AA, Rubinstein EH, Bergsneider M. Reduction of compartment compliance increases venous flow pulsatility and lowers apparent vascular compliance: implications for cerebral blood flow hemodynamics. Med Eng Phys 2006 May;28(4):304-314.
- Kitzman-Ulrich H, Wilson D, St. George S, Lawman H, Segal M, Fairchild A. The Integration of a Family Systems Approach for Understanding Youth Obesity, Physical Activity, and Dietary Programs. Clin Child Fam Psychol Rev 2010 Sep;13(3):231-253.
- Laaksonen M, Rahkonen O, Martikainen P, Lahelma E. Associations of psychosocial working conditions with self-rated general health and mental health among municipal employees. Int Arch Occup Environ Health 2006 Mar;79(3):205-212.
- Lin, M.H.|Chiang, Y.J.|Li, C.L.|Liu, H.E. The Relationship Between Optimism and Life Satisfaction for Patients Waiting or Not Waiting for Renal Transplantation. Transplantation Proceedings 2010;42(3):763-765.
- Maiorana A, O’Driscoll G, Taylor R, Green D. Exercise and the nitric oxide vasodilator system. Sports Med 2003;33(14):1013-1035.
- McTiernan A, Kooperberg C, White E, Wilcox S, Coates R, Adams-Campbell LL, et al. Recreational physical activity and the risk of breast cancer in postmenopausal women: the Women’s Health Initiative Cohort Study. JAMA 2003 Sep 10,;290(10):1331-1336.
- Paffenbarger RS, Jung DL, Leung RW, Hyde RT. Physical activity and hypertension: an epidemiological view. Ann Med 1991 Aug;23(3):319-327.
- Schnohr P, Scharling H, Jensen JS. Changes in leisure-time physical activity and risk of death: an observational study of 7,000 men and women. Am J Epidemiol 2003 Oct 01,;158(7):639-644.
- Tiukinhoy S, Beohar N, Hsie M. Improvement in heart rate recovery after cardiac rehabilitation. J Cardiopulm Rehabil 2003 Mar-Apr;23(2):84-87.
- Warburton DER, Haykowsky MJ, Quinney HA, Blackmore D, Teo KK, Taylor DA, et al. Blood volume expansion and cardiorespiratory function: effects of training modality. Med Sci Sports Exerc 2004 Jun;36(6):991-1000.
- Warburton E. Stroke management. Clin Evid 2004 Jun(11):240-256.
