Μετάφραση και σημειώσεις
Βάλλη Δεσποτοπούλου, MBE
Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στο Βρετανικό Συμβούλιο και του Αγγλικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών
To 1931 η ύφεση στην Αγγλία είχε ήδη εγκατασταθεί μόνιμα: η ανεργία στα ύψη, η λίρα υποβαθμισμένη, και η χρεωκοπία ορατή απειλή. Ο C. Day Lewis, όπως και οι σημαντικοί ποιητές W. H. Auden και Stephen Spender, νεαροί τότε και φίλοι, έβλεπαν ότι η οικονομική κρίση δεν ήταν κάτι παροδικό, αλλά ότι οδηγούσε στην κατάρρευση των αξιών και την αβεβαιότητα για το μέλλον. Βέβαια είχε προηγηθεί “Η έρημη χώρα” του T.S. Eliot που προανήγγειλε το τέλος του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Για τους ποιητές αυτής της γενιάς, όμως, ούτε οι “κομματιασμένες εικόνες” (“broken images”) του Eliot ήταν αρκετές για να εκφράσουν τις ανησυχίες τους για την πολιτική και οικονομική κρίση που αντιμετώπιζαν. Είχαν επίσης επηρεαστεί από την πολιτική αστάθεια και εκτός Αγγλίας· η επανάσταση και ο εμφύλιος που ακολούθησε στην Ισπανία, ο Mussolini στην Ιταλία, η άνοδος του Hitler στη Γερμανία. Ο Auden και ο Spender έγραψαν ποιήματα σχετικά με τον πόλεμο. Σε μια συλλογή σονέτων με τίτλο “Εν καιρώ πολέμου” ο Auden περιγράφει με γλαφυρότητα τις κτηνωδίες του ανθρώπου προς τον άνθρωπο, και οι άνθρωποι είναι στρατιώτες “που το όνομά τους χάθηκε μαζί με τη μορφή τους”.
Ακολουθεί ένα από τα τρία ποιήματα της σειράς, αυτό του C. Day Lewis στην αγγλική γλώσσα και σε ελληνική μετάφραση, που μεταδίδει την απαισιοδοξία της εποχής.
C. Day Lewis
(1904-1972)
Will it be so again
Will it be so again
that the brave, the gifted are lost from view,
and empty, scheming men
are left in peace their lunatic age to renew?
Will it be so again?
Must it be always so
that the best are chosen to fall and sleep
like seeds, and we too slow
in claiming the earth they quicken, and the old usurpers reap
what they could not sow?
Will it be so again –
the jungle code and the hypocrite gesture?
A poppy wreath for the slain
and a cut-throat world for the living? That stale imposture
played on us once again
Will it be as before –
peace, with no heart or mind to ensue it,
guttering down to war
like a libertine to his grave? We should not be surprised: we knew it
happen before.
Shall it be so again?
Call not upon the glorious dead
to be your witnesses then.
The living alone can nail to their promise the ones who said
it shall not be so again.
Έτσι θα γίνει πάλι;
Έτσι θα γίνει πάλι
οι γενναίοι, οι προικισμένοι να χάνονται στην αφάνεια,
και οι ρηχοί, οι δολοπλόκοι
ν᾽ ανανεώνουν ελεύθερα τη δική τους παράνοια;
Έτσι θα γίνει πάλι;
Γιατί πρέπει να γίνεται έτσι πάντα
οι καλύτεροι να είναι εκείνοι που πέφτουν σε ύπνο,
σαν τους σπόρους στο χώμα, κι εμείς να᾽αργούμε
να διεκδικήσουμε τη γη που αυτοί λιπαίνουν, κι οι γνωστοί σφετεριστές
να δρέπουν ό,τι δε μπόρεσαν οι ίδιοι να σπείρουν;
Έτσι θα γίνει πάλι—
ο νόμος της ζούγκλας και η χειρονομία της υποκρισίας;
Ένα άνθινο στεφάνι για τους σκοτωμένους
κι ένας ανελέητος κόσμος για τους ζωντανούς; εκείνη η συνήθης απάτη
θ᾽ασκείται πάνω μας πάλι;
Θα γίνει πάλι όπως πριν—
η ειρήνη, που δεν την ακολουθεί μήτε πνεύμα μήτε ψυχή,
στο βούρκο του πολέμου δε θα βρεθεί
σαν τους ακόλαστους στον τάφο τους μέσα; Δε θά πρεπε ν᾽απορούμε: το ξέραμε
έτσι έγινε και πριν
Έτσι θα γίνει πάλι;
Μην επικαλείσθε τους ένδοξους νεκρούς
να επιβεβαιώσουν τη δική σας κατάντια.
Μονάχα οι ζωντανοί μπορούν να καθηλώσουν εκείνους που υπόσχεση δώσαν
πως δε θα γίνει το ίδιο και πάλι.
