Ελίνα Ελ Ντέικ
Παθολόγος – Διαβητολόγος
Επιμελήτρια Β ΕΣΥ, Κέντρο Υγείας Γλυφάδας
Μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας
[email protected]
Η παχυσαρκία είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Η θεραπεία είναι και θα είναι ένας υγιεινός τρόπος ζωής χωρίς φάρμακα. Οι χειρουργικές παρεμβάσεις γνωρίζουμε ότι έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και ότι σε πολλούς παχύσαρκους ασθενείς δεν είχαν επιτυχία. Είναι ένας νέος τομέας θεραπευτικής της Παχυσαρκίας και του Διαβήτη που συνεχώς εξελίσσεται.
Μια από τις πιο ευρέως χρησιμοποιημένες διαδικασίες θεραπείας της παχυσαρκίας είναι η γαστρική παράκαμψη (Roux en Y) η οποία φαίνεται να προκαλέσει ύφεση του Σακχαρώδη Διαβήτη εκτός από την απώλεια του σωματικού βάρους.Τις 2 τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότερος κόσμος πραγματοποιεί τις συγκεκριμένες επεμβάσεις όμως μια υποόμαδα ατόμων αναπτύσσει μεταγευματική «Υ» αρκετά χρόνια μετά τη χειρουργική επέμβαση.
Αυτή η όψιμη επιπλοκή της RYGB συχνά συνδέεται με απώλεια συνείδησης ή επιληπτικές κρίσεις και παρόλο που είναι σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή ανταποκρίνεται μόνο εν μέρει με την τροποποιήση διατροφής ή άλλες θεραπευτικές επιλογές. Οι βασικοί μηχανισμοί ακόμα ερευνώνται. Ένας συνδιασμός υπερβολικής εμφάνισης θρεπτικών συστατικών που προέρχονται από το γεύμα στη συστηματική κυκλοφορία και μεταβολή της νήστιδας και απέκκριση ορμονών του εντέρου μετά το φαγητό δείχνουν να έχουν κάποιο ρόλο στην παθογένεια αυτής της κατάστασης η οποία διαφέρει κι από το κλασσικό ντάμπιγκ.
Τα φάρμακα που ρυθμίζουν την όρεξη μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα και να συνδέονται με λιγότερες παρενέργειες απ’ ότι η χειρουργική επέμβαση. Η RYGB συνδέει στομάχι με ουρά της νήστιδας και εντεροστομία. Η επέμβαση αυτή γίνεται και για θεραπεία γαστρικού καρκίνου ακόμα και σε κληρονομικές διαταραχές μεταβολισμού λιπιδίων.
Μια μεγάλη επιπλοκή ήταν η δυσαπορρόφηση από την παράκαμψη ενός μεγάλου μέρους λεπτού εντέρου. Η παρενέργεια αυτή αποδείχθηκε στην πορεία ωφέλιμη γιατί είχε επίδραση στην απώλεια βάρους. Υπάρχει όμως μια υποομάδα ατόμων που εκδηλώνουν ως επιπλοκή την μεταγευματική «Υ».
Έγινε ηλεκτρονική αναζήτηση στην βιβλιογραφία στη βάση δεδομένων του Pub Med 1981-2017 χρησιμοποιώντας τους όρρους «Υ», γαστρική παράκαμψη και RYGB. Συνολικά 197 δημοσιευμένα άρθρα εκ των οποίων 64 σχετικά με την επίπτωση, ορισμό, διάγνωση, παθοφυσιολογία και θεραπεία της «Υ» που σχετίζεται με RYGB. Ο πραγματικός επιπολασμός της «Υ»που σχετίζεται με το RYGB είναι άγνωστος και πιθανότατα ανεπαρκής εν μέρει λόγω έλλειψης συναίνεσης καθορισμού και διάγνωσης αυτής της κατάστασης. Δε συσχετίστηκαν τα συμπτώματα με την RYGB οδηγώντας έτσι σε καθυστέρηση της διάγνωσης.
Υπήρξε μια Σουηδική μελέτη η οποία πήρε 5040 ασθενείς συνολικά το διάστημα μεταξύ 1986-2006 κι έγινε και σύγκριση μεταξύ ηλικίας και φύλου. Στο διάστημα αυτό λοιπόν 3082 άτομα υποβλήθηκαν σε RYGB από τους οποίους 15 κατανάλωσαν υψηλής θερμιδικής αξίας διατροφή και υπήρξαν 12 με συμπτωματική «Υ». Πραγματοποιήθηκε αντίστοιχη μελέτη και στις ΗΠΑ το διάστημα 2004-2014 στην οποία συμμετείχαν 1206 άτομα με ΣΔ που υποβλήθηκαν σε RYGB και μελετήθηκαν σε 1 χρονο και 5 χρόνια μετα την επέμβαση. Η συχνότητα λοιπόν της «Υ» ήταν 2,7% και 13,3%αντίστοιχα. Η «Υ» μετά από RYGB είναι αποκλειστικά μεταγευματική κι εξαρτάται από την τριάδα Whipple. Mια υπόθεση που μπορεί να εξηγήσει την «Υ» μετά από RYGB είναι η αύξηση της επαγόμενης έκκρισης ινσουλίνης, GLP-1 που οδηγεί σε «Υ». Οπότε συζητιέται η χρήση GLP-1 R προς αποκλεισμό των υποδοχέων και να διορθωθούν τα συμπτώματα της «Υ». Έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς και άλλα όπως η ακαρβόζη που μειώνει την μεταγευματική κορυφή, απελευθερώνει ινσουλίνη με αναστολή του εντερικού ενζύμου της α-γλυκοσιδάσης η οποία είναι υπεύθυνη για την κατανομή του αμύλου σε γλυκόζη. Το διαζωξείδιο ένα ισχυρό αγγειοδιασταλτικό που αναστέλλει επίσης την έκκριση ινσουλίνης ενεργοποιώντας μέσω ΑΤP τα κανάλια καλίου των β-κυττάρων σε μη διαβητικά άτομα. Αποκλειστές διαύλων ασβεστίου όπως η βεραπαμίλη. Ένα πολλά υποσχόμενο ερευνητικό φάρμακο που ολοκλήρωσε την φάση 3 είναι το ΧΟΜΑ358 ένα ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα μειώνει την «Υ» μετά από RYGB.
Mέχρι σήμερα η διατροφική τροποποιήση δηλαδή ο περιορισμός των υδατανθράκων παραμένει η πρώτη επιλογή.
