Η ινσουλινη ειναι μια ορμονη που παραγεται απο τα β-κυτταρα του παγκρεατος και που ειναι απαραιτητη για τη ζωη αφου ρυθμιζει το μεταβολισμο των υδατανθρακων,των λιπων και των λευκωματων στον οργανισμο.Κυρια εκδηλωση της ελλειψης της ειναι η αυξηση της γλυκοζης (σακχαρου) στο αιμα που χαρακτηριζει και το σακχαρωδη διαβητη τυπου 1 που συνηθως εμφανιζεται στη παιδικη και εφηβικη ηλικια.Η ινσουλινη ειναι απαραιτητη για τη εισοδο της γλυκοζης στα κυτταρα,κυριως των μυων και λιπους και ρυθμιζει την αποθηκευση της γλυκοζης στο σηκωτι μετα το φαγητο οπως και την απελευθερωση της στη νηστεια.
Τα τελευταια χρονια εγινε αντιληπτο οτι η σημαντικη αυτη ορμονη δεν προκαλει μονο προβληματα οταν δεν εκκρινεται απο το παγκρεας αλλα και οταν η βιολογικη της δραση στους ιστους ειναι μειωμενη.Η αιτια της μειωμενης δρασης της ινσουλινης δεν ειναι ακριβως γνωστη χαρακτηριζει ομως μια σημαντικη ομαδα νοσηματων οπως τον σακχαρωδη διαβητη τυπου 2,που εμφανιζεται σε μεγαλυτερη ηλικια,την αυξηση της αρτηριακης πιεσης (υπερταση),την αθηροσκληρυνση,τη στεφανιαια νοσο της καρδιας,τη παχυσαρκια και το συνδρομο της αυξησης των ανδρογονων ορμονων στις γυναικες (πολυκυστικες ωοθηκες).
Η μειωμενη δραση της ινσουλινης οδηγει σε μια προσπαθεια των κυτταρων του παγκρεατος απ’οπου παραγεται να αυξησει τη παραγωγη της για να αντισταθμισει την ελαττωμενη της δραση.Η πρασπαθεια αυτη μοιαζει με το πατημα του γκαζιου απο ενα οδηγο αυτοκινητου για να το κρατησει σε λειτουργια η να το διατηρησει σε μια επιθυμητη ταχυτητα ξοδευοντας ομως περισσοτερη βενζινη απ’οτι απαιτειται αν η μηχανη του αυτοκινητου λειτουργουσε φυσιολογικα.Αυτο στην αρχη μπορει να επιτυχει αν ομως η μηχανη λειτουργει με αυξημενες στροφες και με μεγαλη καταναλωση βενζινης χωρις να εχει την επιθυμητη αποδοση τελικα η θα υπερθερμανθει και θα σβησει η θα τελειωσει η βενζινη.Ετσι συμβαινει και στη περιπτωση της αυξημενης εκκρισης ινσουλινης απο το παγκρεας.Στην αρχη η μειωση της δρασης της ινσουλινης αντιρροπειται.Μετα ομως απο ενα χρονικο διαστημα που μπορει να διαρκεσει μηνες η και χρονια η αυξημενη παραγωγη δεν μπορει να διατηρηθει,το παγκρεας εξαντλειται και μειωνει την εκκριση της ινσουλινης με αποτελεσμα να εμφανιζονται οι συνεπειες οχι μονο απο τη μειωμενη βιολογικη της δραση αλλα και απο την ελλειψη της.
Οι αμεσες συνεπειες της ελλειψης ινσουλινης ειναι η αυξηση της γλυκοζης στο αιμα και η εμφανιση του διαβητη τυπου 2.Ομως φαινεται οτι για μεγαλο χρονο πριν εκδηλωθει η νοσος η μειωση αυτη καθ’αυτη της δρασης της ινσουλινης συνοδευεται απο κλινικες και εργαστηριακες διαταραχες εξ’ισου σοβαρες με το σακχαρωδη διαβητη.Οι κυριωτερες ειναι η υπερταση,η μειωμενη ανοχη στη γλυκοζη (διαταραχη της καμπυλης της γλυκοζης),η αυξηση των τριγλυκεριδιων του αιματος και η αθηροσκληρυνση με αποτελεσμα την ισχαιμια του μυοκαρδιου η και τη στενωση των αρτηριων των ακρων.Το συνολο αυτων των εκδηλωσεων κλινικων και εργαστηριακων ονομαζεται μεταβολικο συνδρομο.
Η αιτια της εκδηλωσης της ινσουλινοαντοχης ειναι σε ενα μεγαλο ποσοστο γενετικα προσδιορισμενη,υπαρχουν ομως παραγοντες του περιβαλλοντος και συνηθειες της ζωης που την επιδεινωνουν οπως η παχυσαρκια (κυριως η κοιλιακη οπου η περιμετρος της μεσης ειναι αυξημενη),η καθιστικη ζωη,το καπνισμα,και η ελλειψη ασκησης.
Η μειωση της ινσουλινοαντοχης με αλλαγες στις συνηθειες της ζωης η και με φαρμακα μπορει να μειωσει τη συχνοτητα εμφανισης του μεταβολικου συνδρομου,του διαβητη τυπου 2,της υπερτασης και γενικα της καρδιαγγειακης νοσου.Οι κυριωτεροι τροποι μειωσης της αντιστασης στην ινσουλινη ειναι οι ακολουθοι:
1.Η μειωση του σωματικου βαρους
Η ινσουλινοαντοχη μια και δεν εχει αρχικα εκδηλωσεις δεν γινεται αντιληπτη,μπορει ομως να εμφανισθει ακομη και απο τη παιδικη ηλικια.Εφ’οσον δεν μπορουμε να τη διαγνωσουμε ενωρις,και οταν την εντοπισουμε εχει κανει πλεον τη ζημια της,θα πρεπει να αποφυγουμε εκεινες τις καταστασεις που την προκαλουν και η κυριωτερη απ’αυτες ειναι η παχυσαρκια.
Η μειωση του σωματικου βαρους αποτελει την πρωτη θεραπευτικη επιλογη μας για να επιτυχουμε παραλληλα και μειωση της ινσουλινοαντοχης.Εχει αποδειχθει οτι μια εστω και μικρη ελαττωση του βαρους (5%) μπορει να οδηγησει σε σημαντικη αυξηση της ευαισθησιας στην ινσουλινη δηλαδη μειωση της ινσουλινοαντοχης.
2.Ασκηση
Η τακτικη ασκηση ακομα και οταν δεν συνοδευεται απο απωλεια βαρους οδηγει σε μειωση της ινσουλινοαντοχης.
3.Τροποποιηση των συνηθειων της ζωης
Η καθιστικη ζωη,το αγχος και το καπνισμα αυξανουν την ινσουλινοαντοχη.Αντιθετα η μετρια καταναλωση αλκοολ μπορει να εχει ευεργετικα αποτελεσματα.
4.Φαρμακευτικη θεραπεια
α. Μετφορμινη
Η μετφορμινη ειναι ενα αντιδιαβητικο φαρμακο που ανηκει στη κατηγορια των διγουανιδων.Χρησιμοποιειται για τον ελεγχο της γλυκοζης του αιματος στους υπερβαρους ενηλικες διαβητικους τυπου 2 που εχουν εκκριση ινσουλινης η οποια ομως δεν επαρκει λογω κυριως αντιστασης στην ινσουλινη.Μειωνει την απελευθερωση της γλυκοζης απο το σηκωτι μειωνει ομως και την ινσουλινοαντοχη βοηθωντας τη γλυκοζη να εισελθει στα κυτταρα.Στη χωρα μας κυκλοφορει με την ονομασια Glucophage.
β.Θειαζολιδινδιονες (ΘΖΔ).
Αποτελουν μια προσφατη σημαντικη προσθηκη στις θεραπευτικες μας επιλογες για τη θεραπεια του διαβητη τυπου 2 και της ινσουλινοαντοχης γενικοτερα.Δρουν μειωνοντας αμεσα την αντισταση στην ινσουλινη με αποτελεσμα τη μειωση του σακχαρου του αιματος και την βελτιωση της διαταραχης των λιπιδιων (τριγλυκεριδια,LDl χοληστερολη,HDL χοληστερολη).Συνηθως χρησιμοποιουνται σε συνδιασμο με Μετφορμινη.Στην Ελλαδα κυκλοφορουν δυο σκευασματα η ροζιγλιταζονη με την ονομασια Avandia και η πιογλιταζονη με την ονομασια Actos.Τα νεα αυτα φαρμακα προσφερουν πολλες ελπιδες οχι μονο για τη θεραπεια του διαβητη αλλα και των επιπτωσεων του μεταβολικου συνδρομου με κυρια εμφαση στη προληψη των καρδιαγγειακων παθησεων.
