Μαρίνα Μελισουργού
Επισκέπτρια Υγείας, Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού
Διαβητολογικό Κέντρο Νοσοκομείου ΕΕΣ
Η καλύτερη μέθοδος αυτοελέγχου είναι η εξέταση σακχάρου στο αίμα από τα ίδια τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη.Οι ασθενείς ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες τους μπορούν να χρησιμοποιήσουν έναν από τους μετρητές σακχάρου αίματος που κυκλοφορούν σήμερα.
Οι μετρητές είναι εύκολοι στη χρήση, ανοίγουν αυτόματα με την εισαγωγή της ταινίας στον μετρητή, αναρροφούν πολύ μικρή ποσότητα αίματος (1-5 μικρόλιτρα) και σε μικρό χρονικό διάστημα (5-20 δευτερόλεπτα) δίνουν αποτελέσματα με μεγάλη ακρίβεια. Οι περισσότεροι μετρητές διαθέτουν μνήμη και μπορούν να συνδεθούν με ηλεκτρονικό υπολογιστή για ανάγνωση και περαιτέρω επεξεργασία των αποτελεσμάτων.Επίσης υπάρχει η δυνατότη- τα μέτρησης κετόνης στο αίμα,η οποία πρέπει να προτιμάται γιατί δίνει ακριβή και αξιόπιστα αποτελέσματα σε σχέση με τη μέτρηση κετόνης στα ούρα.
Πολλές μετρήσεις όμως είναι λανθασμένες γιατί δεν ακολουθείται από τους ασθενείς η σωστή διαδικασία στη μέτρηση, όπως:
Ελλιπής καθαριότητα του δέρματος στο σημείο όπου γίνεται η μέτρηση.
Ο ασθενής πριν πάρει το δείγμα αίματος θα πρέπει να πλένει τα χέρια του με νερό και σαπούνι ή να χρησιμοποιεί οινόπνευμα και έπειτα να τα στεγνώνει καλά.
Η βελόνα που χρησιμοποιεί για τη μέτρηση είναι μιας χρήσης. Μετά από κάθε μέτρηση η βελόνα θα πρέπει να πετιέται αλλά και η συσκευή τρυπήματος είναι για ατομική χρήση.
Ανεπαρκής ποσότητα αίματος στην ταινία μέτρησης.
Πριν τρυπήσει στην άκρη του δακτύλου του μπορεί να έχει το χέρι του προς τα κάτω ώστε να αυξηθεί η ροή του αίματος. Βέβαια θα πρέπει να αποφεύγει την υπερβολική πίεση στο σημείο που θα τρυπήσει για να πάρει αίμα.
Επίσης μπορεί να κάνει μαλάξεις στο σημείο αυτό για να είναι ζεστό και έτσι να έχει μία μεγάλη σταγόνα αίματος.
Πέρα από την άκρη του δακτύλου υπάρχει η δυνατότητα ο ασθενής να χρησιμοποιήσει δείγμα τριχοειδικού αίματος που θα πάρει και από άλλα σημεία του σώματος, όπως τον πήχυ, το βραχίονα, το θέναρ (το σαρκώδες τμήμα της παλάμης στη βάση του αντίχειρα), το οπισθέναρ (το σαρκώδες μέρος της παλάμης στη βάση του μικρού δακτύλου), το μηρό ή τη κνήμη.
Η μέτρηση με αίμα που λαμβάνει από αυτά τα σημεία αναφέρεται ως μέτρηση αίματος από εναλλακτικές θέσεις.
Το τριχοειδικό αίμα από τη ράγα του δακτύλου αντικατοπτρίζει πιο γρήγορα τις μεταβολές των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα απ’ ότι το αίμα από εναλλακτικές θέσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί η ράγα των δακτύλων περιέχει περισσότερα αιμοφόρα αγγεία από άλλα σημεία.
Η μέτρηση με λήψη αίματος από εναλλακτικές θέσεις συνιστάται μόνο: σε κατάσταση νηστείας, ή αμέσως πριν από το γεύμα ή πριν τη νυχτερινή κατάκλιση.
Δεν συνιστάται: μέχρι και δύο ώρες μετά το γεύμα, μετά από άσκηση, κατά τη διάρκεια τυχόν ασθένειας που συνυπάρχει, σε περίπτωση που υποψιάζεται ο ασθενής υπογλυκαιμία, κατά τη διάρκεια της μέγιστης δράσης της ινσουλίνης και μέχρι και δύο ώρες μετά την ένεση ινσουλίνης ταχείας δράσης.
Εναπόθεση της σταγόνας σε λανθασμένο χρόνο σε σχέση με την ένδειξη του μετρητή.
Όταν στην οθόνη εμφανίζεται η σχετική ένδειξη (επιθέστε αίμα ή εμφανίζεται μια σταγόνα) θα πρέπει ο ασθενής να ακουμπάει τη σταγόνα αίματος στο σημείο τοποθέτησης του δείγματος που βρίσκεται στο άνω άκρο της ταινίας μέτρησης και μόλις το δείγμα ανιχνευτεί η μέτρηση να ξεκινήσει.
Στους περισσότερους μετρητές υπάρχει η δυνατότητα εάν η μέτρηση δεν ξεκινήσει να τοποθετηθεί μια δεύτερη σταγόνα μέσα σε 30 δευτερόλεπτα από την πρώτη σταγόνα.
Αν και πάλι η μέτρηση δεν ξεκινήσει θα πρέπει να επαναλάβει τη μέτρηση με μια καινούρια ταινία.
Επίσης οι ασθενείς θα πρέπει να ρυθμίζουν στον μετρητή τους, όταν αυτό απαιτείται, τον κωδικό για κάθε νέο κουτί ταινιών γλυκόζης ή κετόνης πριν τις χρησιμοποιήσουν καθώς και να ελέγχουν την ημερομηνία λήξης των ταινιών.
Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν ταινίες που έχουν λήξει ή με λάθος κωδικό γιατί μπορεί να δώσουν ανακριβή αποτελέσματα.
Οι ταινίες πρέπει να φυλάσσονται σε δροσερό μέρος όχι όμως στο ψυγείο και να μη μένουν ακάλυπτες και σε υγρασία γιατί καταστρέφονται.
Όταν οι μετρητές σακχάρου αίματος χρησιμοποιούνται σωστά το όριο του λάθους είναι 10-15%.Θα πρέπει να παραμένουν καθαροί χωρίς υπολείμματα αίματος. Εάν λερωθεί η επιφάνεια του μετρητή μπορούν να τη καθαρίζουν με ένα υγρό πανί αλλά να μη βάζουν το μετρητή τους μέσα σε νερό.
Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν περισσότερους από έναν μετρητή γιατί η σύγκριση των αποτελεσμάτων με περισσότερους μετρητές είναι δυνατόν να τους προκαλέσει σύγχυση αφού σχεδόν πάντα υπάρχει μια μικρή διαφορά από τον ένα μετρητή στον άλλο.
Στις τακτικές επισκέψεις τους στο Διαβητολογικό Ιατρείο θα πρέπει να ελέγχονται οι μετρητές και οι ταινίες τους με τα ειδικά διαλύματα αλλά και η ικανότητα των ασθενών στη χρήση τους ώστε να γίνονται οι διορθώσεις σε τυχόν λάθη.
Είναι απαραίτητο να υπενθυμίζουμε ότι σωστός αυτοέλεγχος σημαίνει σωστή χρήση των μετρητών με εναλλαγή των μετρήσεων σακχάρου κατά τη διάρκεια όλου του 24ώρου ώστε ο αυτοέλεγχος να συμβάλλει ουσιαστικά στη ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη και στην καλύτερη ποιότητα της ζωής τους.
