Δρ. Αχιλ. Ε. Γεωργιάδης
Ρευματολόγος
Διευθυντής Κέντρου Οστεοπόρωσης και Παθήσεων των Αρθρώσεων
Γυναικολογικού Νοσοκομείου και Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ , Αθήνα
Αρθριτικα η ρευματικα.Μπορεί να είναι και οστεοπορωση.Ισως και ψυξη.
Ο συνεργατης μας ρευματολογος Α.Γεωργιαδης βαζει τα πραγματα σε ταξη.
Οι παθήσεις των αρθρώσεων και των οστών είναι από τις συχνότερες παθήσεις του ανθρώπου και προκαλούν συνήθως πόνους και παραμορφώσεις . Πράγματι επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι 1 στους 3 ασθενείς που έρχονται στο ιατρείο του παθολόγου ή του γενικού γιατρού πάσχουν από κάποια νόσο των αρθρώσεων ή των οστών .
Οι παθησεις αυτές χωριζονται σε τέσσερεις βασικές ομάδες .
Στην πρώτη ομάδα ανήκουν χρόνιες παθήσεις των αρθρώσεων που ο κόσμος συνηθίζει να ονομάζει αρθριτικά και οι γιατροί οστεοαρθρίτιδες .
Στη δεύτερη ομάδα ανήκουν οι παθήσεις που ο κοσμος συνηθίζει να ονομάζει ρευματικά και οι γιατροί φλεγμονώδεις αρθροπάθειες ή αρθρίτιδες .Πρόκειται για παθήσεις που εκδηλώνονται σε οποιαδήποτε ηλικία με συμπτώματα όχι μόνο από τις αρθρώσεις αλλά και άλλα όργανα του σώματος όπως πχ τα νεφρά, τους πνεύμονες,δέρμα και μάτια .
Στην τρίτη ομάδα ανήκουν οι παθήσεις των μορίων που περιβάλλουν την άρθρωση,δηλαδή των τενόντων,των μυών,των νεύρων κλπ.Ο κόσμος τις ονομάζει με πολλά ονόματα όπως πιασίματα,κράμπες , ψύξεις κλπ. και οι γιατροί εξωαρθρικό ρευματισμό. Πρόκειται για παθήσεις που οφείλονται συνήθως σε κάποιο πρόσφατο ή παλιό τραυματισμό .
Στη τέταρτη και τελευταία ομάδα ανήκουν οι παθήσεις των οστών . Εδώ ανήκει μια από τις πιο συνηθισμένες παθήσεις του ανθρώπου και αφορά τις μισές περίπου γυναίκες της γής καθώς και πάρα πολλούς ηλικιωμένους άνδρες , η οστεοπόρωση . Μια πάθηση που προκαλεί χρόνιους πόνους και παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης.
Οι εκφυλιστικές αρθροπάθειες ή οστεοαρθρίτιδες .
Πρόκειται για χρόνιες παθήσεις που προσβάλλουν συνήθως άτομα πάνω από 45 ετών . Χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες τις περιφερικές οστεοαρθρίτιδες και την οστεοαρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης που ο κόσμος αποκαλεί σπονδυλαρθρίτιδα .
Η οστεοαρθρίτιδα είναι η συχνότερη πάθηση του ανθρώπου . Προσβάλλει 1 στα 5 άτομα στον γενικό πληθυσμό και σύμφωνα με στατιστικά προοπτικά επιδημιολογικά στοιχεία το 2010 θα προσβάλλει 1 στα 3 άτομα . Αρα σε κάθε οικογένεια θα υπάρχει και κάποιος ασθενής.Προσβάλλει με την ίδια συχνότητα όλους τους λαούς της Γής,χωρίς γεωγραφική κατανομή.Ολες τις φυλές του ανθρώπου,από τη Αλάσκα μέχρι την Νότια Αφρική , αγροτες και αστοί,προσβάλλονται και υποφέρουν το ίδιο από τη νόσο .
Είναι από τις αρχαιότερες παθήσεις . Η εμφάνισή των σποδυλωτών στη Γη συνοδεύτηκε από την εμφάνιση της οστεοαρθρίτιδας . Παλαιοντολογικά ευρήματα έδειξαν ότι από οστεοαρθρίτιδα έπασχαν τόσο οι Δεινόσαυροι όσο και οι πρώτοι άνθρωποι.
Αντίθετα με αυτά που πιστεύαμε η οστεοαρθρίτιδα δεν προσβάλλει μόνο ηλικιωμένους , προσβάλλει και σχετικά νέες ηλικίες και οπωσδήποτε άτομα που ευρίσκονται σε παραγωγική ηλικία και εργάζονται ή θα εργάζονται για αρκετά χρόνια ακόμη .Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η πρώτη προσβολή της οστεοαρθρίτιδας αφορά τις ηλικίες 45-50 ετών.
Αποτελεί ίσως από τις ακριβότερες παθήσεις για το κοινωνικό σύνολο σε ημεραργίες , χειρουργικές επεμβάσεις , φυσικοθεραπείες , φάρμακα κλπ.
Η κλινική εικόνα της οστεοαρθρίτιδας είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη . Μπορεί να προσβάλλει οποιαδήποτε άρθρωση αλλά κύρια από οστεοαρθρίτιδα υποφέρουν οι αρθρώσεις των γονάτων και της σπονδυλικής στήλης . Συνήθως εκδηλώνεται με πόνο και πρήξιμο μιας ή και δύο αρθρώσεων . Η πολυαρθρική προσβολή είναι εξαιρετικά σπάνια . Η κρίση συνδυάζει έντονο πόνο , θερμότητα , δυσκαμψία και πρήξιμο της άρθρωσης , διαρκεί 30-60 ημέρες και ακολουθείται από προοδευτική μείωση των συμπτωμάτων είτε ο ασθενής λάβει φάρμακα είτε όχι . Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ασθενής στην κρίση πονά και τις νυκτερινές ώρες και πολλές φορές ο πόνος τον ξυπνά από τον ύπνο του . Η κρίση θα επαναληφθεί συνήθως μετά από κόπωση ή τραυματισμό της άρθρωσης . Οσο εξελίσσεται η πάθηση οι κρίσεις γίνονται συχνότερες και διαρκούν περισσότερο . Στα μεσοδιαστήματα των κρίσεων υπάρχει ένας χαρακτηριστικός πόνος της άρθρωσης , ιδιαίτερα στα γόνατα ή τα ισχία . Ονομάζεται πόνος εκκίνησης . Οταν δηλαδή ο ασθενής είναι καθισμένος ή ξαπλωμένος δεν πονά καθόλου . Μόλις όμως πάει να σηκωθεί και για τα πρώτα 4-5 βήματα αισθάνεται έντονο πόνο και δυσκαμψία ( μάγκωμα ) στην άρθρωση που υπάρχει το πρόβλημα . Συνεχίζοντας όμως την κίνηση ο πόνος και δυσκαμψία προοδευτικά μειώνονται . Εάν εγκαταλειφθεί η πάθηση χωρίς θεραπεία ,η άρθρωση θα καταστραφεί προοδευτικά και θα παραμορφωθεί .
Τα αίτια της οστεοαρθρίτιδας είναι πολλά . Σε μερικές περιπτώσεις όπως πχ στην οστεοαρθρίτιδα των δακτύλων των άκρων χεριών , που μοιάζει πολλές φορές με την ρευματοειδή ή παραμορφωτική αρθρίτιδα , όπως θα αναφέρθούμε στη συνέχεια , το αίτιο είναι κληρονομικό . Σε άλλες όπως στην οστεοαρθρίτιδα των γονάτων , το βασικό αίτιο είναι η παχυσαρκία . Μάλιστα στις περιπτώσεις αυτές η απώλεια λίγων κιλών , μπορεί να εξαφανίσει τα συμπτώματα . Σε πολλές περιπτώσεις το αίτιο είναι παλιός τραυματισμός , που ίσως δεν θυμάται και ο ασθενής , και αφορά οποιαδήποτε άρθρωση.
Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας είναι σχετικά δύσκολη και απαιτεί επιμονή και υπομονή. Στις κρίσεις,η χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων σε αλοιφές ή σε δισκία, ή ακόμη και μία ενδαρθρική έγχυση κορτιζόνης μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα .
Πρόσφατα η κυκλοφορία στην αγορά αντιφλεγμονωδών φαρμάκων με πολύ λιγώτερες παρενέργειες από το στομάχι, των Κοξιμπών, με μοναδικό αντιπρόσωπο ακόμη στην Ελλάδα την Ροφεκοξίμπη (Vioxx), διευκόλυνε πάρα πολύ την θεραπευτική της οστεοαρθρίτιδας. Η ενδαρθρική έγχυση κορτιζόνης δεν έχει παρενέργειες και δεν πρέπει να φοβίζει τον ασθενή εάν γίνεται σπάνια και από τον ειδικό γιατρό.Τα τελευταία χρόνια στη θεραπευτική της οστεοαρθρίτιδας προστέθηκαν και φάρμακα που έχουν τη δυνατότητα να καταστέλλουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα τη νόσο και πολλοί πιστεύουν ότι αναστέλλουν και την εξέλιξή της.Ακόμη σε σοβαρες περιπτώσεις είναι δυνατόν να γίνουν στις μεγάλες αρθρώσεις ,όπως τα γόνατα, εγχύσεις ειδικών ουσιών που βελτιώνουν την κινητικότητα και μειωνουν το πονο.
Φυσικά όταν το αίτιο της νόσου είναι γνωστό όπως πχ η παχυσαρκία σε περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας των γονάτων,ο ασθενής θα πρέπει παράλληλα με τα φάρμακά του να χάσει και μερικά κιλά,ο συνδυασμός αυτός τις περισσότερες φορές βελτιώνει εντυπωσιακά την κλινική εικόνα .Οταν περάσουν τα έντονα κλινικά συμπτώματα , θα πρέπει ο ασθενής να αρχίσει φυσικοθεραπεία για όσο χρονικό διάστημα μπορεί να του προσφέρει βοήθεια . Οι ασκήσεις των αρθρώσεων , η ενίσχυση των μυών που τις περιβάλλουν αλλά και η αντιφλεγμονώδης δράση των διαφόρων φυσικοθεραπευτικών μεθόδων δεν πρέπει να υποτιμάται .Η θαλασσοθεραπεία ή η λουτροθεραπεία μπορούν επισης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της νόσου . Σε τελικά στάδια όταν όλα τα φάρμακα έχουν αποτύχει τότε οδηγούμεθα στη χειρουργική επέμβαση οπου όμως η επιλογή των ασθενών θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερα αυστηρά επιστημονικά κριτήρια.
