Τα πάντα ρεί καί ουδέν μένει
Ηράκλειτος
Δρ. Τ. Φωκαεύς, Χειρουργός Παίδων
Διευθυντής Νεογνικής Χειρουργικής και Παιδοχειρουργικού Τμήματος «Παίδων ΜΗΤΕΡΑ»
[email protected]
Οι καιροί αλλάζουν. Νέες θεωρήσεις επί παλαιών προβλημάτων ανατέλλουν. Νέες αντιλήψεις και θεωρήσεις προβάλλουν.
Στον καταιγισμό αυτών των ταχύτατων αλλαγών πολλά από τα κλασσικά δεδομένα παρασύρονται ευκολότερα ή δυσκολότερα ανάλογα με τις αντιστάσεις τους. Στην δίνη αυτή των εξελίξεων περιλαμβάνονται ακόμη και οι θετικές επιστήμες όπου η τεχνολογική έκρηξη έχει φέρει σημαντικές αλλαγές στην θεωρία και στην πράξη.
Η Ιατρική σαν θετική επιστήμη αλλά και ταυτόχρονα με ψυχικές και πνευματικές επεκτάσεις λόγω του βασικού αντικείμενου που ασχολείται -ΑΝΘΡΩΠΟΣ= ΣΩΜΑ+ΠΝΕΥΜΑ-, για την διαφύλαξη του πολυτιμότερου αγαθού που είναι η Υγεία, έχει υποστεί και αυτή σημαντικές αλλαγές κυρίως στην εξάσκηση της. Η πρόοδος στην τεχνολογία παρέχει πλέον σημαντικά μέσα στην διάγνωση και την αντιμετώπιση των διαφόρων νοσημάτων. Το πλεονέκτημα αυτό έρχεται να επισκιάσει η απομάκρυνση του γιατρού από τον ασθενή με την κατάργηση της γενικότερης επαφής του με τον άρρωστο. Η κλινική σημειολογία που αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο παροράται, το ιστορικό είναι ελλιπές και επιφανειακό και τα βασικά του στοιχεία αναφέρονται ακροθιγώς ενώ η κλινική εξέταση έχει περιορισθεί στην ερώτηση “ Τι σας συμβαίνει ;” ‘όπου ο ασθενής θα πρέπει περιληπτικά και ίσως μονολεκτικά να απαντήσει στον γιατρό για το πρόβλημα του. Ο γιατρός από την πλευρά του συνήθως έχει μεγάλο φόρτο εργασίας, εργάζεται σε περιβάλλον ακατάλληλο για την εκτέλεση του λειτουργήματος του, με πίεση στον χρόνο και συνήθως υποαμοιβόμενος.
Η κλασσική κλινική εξέταση με επισκόπηση, επίκρουση, ψηλάφηση και ακρόαση πλην ίσως της τελευταίας (την χρησιμοποιούν ακόμη οι καρδιολόγοι, πνευμονολόγοι και οι παιδίατροι) έχει κρατήσει την θέση της για την ιστορία στα κλασσικά συγγράμματα της Ιατρικής και γενικά καταργηθεί.
Το δικαίωμα της “σωματικής” επαφής με την ψηλάφηση, που έδινε ο ασθενής στον γιατρό σαν το μόνο μη οικείο πρόσωπο στο οποίο επιτρέπεται η κίνηση αυτή, πέραν από τα κλινικά στοιχεία που θα έδινε ήταν και μία απαρχή της δημιουργίας κλίματος οικειότητας μεταξύ του γιατρού και του ασθενούς, έχει εκλείψει ακολουθώντας την πορεία των υπολοίπων μεθόδων εξέτασης.
Η αμέσως επόμενη κίνηση είναι να αρχίσει η αναγραφή στο ιατρικό σημείωμα των απαραίτητων !!! εργαστηριακών εξετάσεων που θα υποβληθεί ο ασθενής. Ένα ποσοστό των ασθενών φεύγει ικανοποιημένο που θα “κάνει όλες !!! τις εξετάσεις του”, ενώ ένα ποσοστό αποχωρεί παραπονούμενο ότι “ο γιατρός ούτε που σήκωσε το κεφάλι του να με κοιτάξει”
Ο παρακλινικός έλεγχος πολλές φορές γράφεται και με τις υποδείξεις !! του ασθενούς όπου ο γιατρός “δεν επιθυμεί να του χαλάσει το χατήρι” ή δεν έχει την διάθεση ή/και τον χρόνο να ενημερώσει τον ασθενή για την αναγκαιότητα των εξετάσεων ή κατέχεται από αίσθημα ευθυνοφοβίας ότι ο ασθενής θα αναζητήσει ευθύνες σε περίπτωση που “κάτι δεν πάει καλά”. Μερίδιο στην κατάσταση αυτή σε μερικές περιπτώσεις φέρουν άλλοι γιατροί, ευτυχώς ολίγοι, που ασκούν κριτική για τον προηγούμενο συνάδελφό τους ως προς την ορθότητα της τακτικής του.
Δείγμα της τακτικής αυτής είναι ο τεράστιος αριθμός εργαστηριακών εξετάσεων που γίνονται με αποτέλεσμα την απώλεια χρόνου και χρημάτων των ίδιων των ασθενών χωρίς να έχουν όφελος, , αύξηση των εξόδων των ασφαλιστικών ταμείων και επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.
Αποσπασματικές αποφάσεις για απαγόρευση αδιακρίτως των εξετάσεων με οικονομικούς αφορισμούς όπως συνέβη τελευταία δεν αποτελούν λύση του προβλήματος και μάλλον το εντείνουν προκαλώντας και δυσφορία-που υποβοηθείται από πολιτικές σκοπιμότητες- στην κοινή γνώμη ότι το Κράτος στερεί από τους πολίτες του την δυνατότητα πρόληψης. Η μη ενημέρωση του κοινού από υπεύθυνη ιατρική πηγή πχ. Ιατρικό Σύλλογο για την ορθή λύση και λήψη αποφάσεων σύμφωνα με την διεθνή ιατρική βιβλιογραφία θα βοηθούσε στην μερική λύση του θέματος. Η ολική λύση είναι εφικτή μόνο αν απευθύνεται προς μία κοινή γνώμη μορφωμένη και μακριά από το τάση της αμφισβήτησής προς όλα το οποίο έχει από μακρού εμφυτευθεί στην Ελληνική κοινωνία και συντηρείται εν πολλοίς για λόγους ίδιου οφέλους από μερίδα της.
