Δουμαλά Λένα M.D,Ενδοκρινολόγος
[email protected]
Ο Υποθυρεοειδισμός θεωρείται μία από τις συχνές νόσους της εποχής μας και ένα από τα κλινικά προβλήματα που καθημερινά αντιμετωπίζει ο κλινικός ενδοκρινολόγος, όπως και συνάδελφοι ιατροί άλλων ειδικοτήτων.
Αυτή η κατάσταση αποτελεί κλινικό και βιοχημικό σύνδρομο που οφείλεται στην έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών και προκαλεί επιβράδυνση των μεταβολικών διεργασιών στον ανθρώπινο οργανισμό.
Η Παθογένεια της νόσου, δηλαδή τα προβλήματα και τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού οφείλονται στη συσσώρευση των γλυκοζαμινογλυκανών (κυρίως του υαλουρονικού οξέος) στον διάμεσο ιστό, λόγω του ελαττωμένου καταβολισμού, δηλαδή της «καταστροφής», των γλυκοζαμινογλυκανών. Οι κυριότεροι ιστοί -στόχοι είναι: το δέρμα, η καρδιά, οι γραμμωτοί μύες.
Αναζητώντας τα αίτια του Υποθυρεοειδισμού θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνει αναφορά στην κατάταξη της νόσου ως :
- Πρωτοπαθής ( με βρογχοκήλη και χωρίς βρογχοκήλη: ως βρογχοκήλη ορίζεται η αύξηση του μεγέθους του θυρεοειδούς αδένα πάνω από τα φυσιολογικά όρια)
- Δευτεροπαθής (προερχόμενος δηλαδή από βλάβες της υπόφυσης)
- Τριτοπαθής (προερχόμενος δηλαδή από βλάβες του υποθαλάμου)
Επικεντρώνοντας στα πιο συνήθη αίτια, που είναι αυτά του πρωτοπαθούς υποθυρεοειδισμού, θα γίνει αναφορά σε σχέση με την παρουσία ή όχι βρογχοκήλης.
Έτσι λοιπόν,
Yποθυρεοειδισμός Με βρογχοκήλη προκαλείται σε:
- Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (υπερτροφική μορφή)
- Διαταραχές βιοσύνθεσης θυρεοειδικών ορμονών
- Βαριά ιωδιοπενία
- Αντιθυρεοειδικά φάρμακα
- Βρογχοκηλογόνα
- Συγγενείς διαταραχές σύνθεσης
- Θυρεοειδίτιδες(σιωπηλή, μετά τον τοκετό, υποξεία)
Ενώ υποθυρεοειδισμός Χωρίς βρογχοκήλη προκαλείται σε:
- Θυρεοειδίτιδα Ηashimoto (ατροφική μορφή)
- Μετά θυρεοειδεκτομή
- Αγενεσία-υποπλασία θυρεοειδή
- Μετά θεραπεία με Ι131 (ν.Graves) ή ακτινοβολία τραχήλου
- Υπερβολική λήψη Ιωδίου
- Φλεγμονές ή άλλα αίτια
Επιπλέον παραθέτοντας μία σύντομη αναφορά στα αίτια του δευτεροπαθούς υποθυρεοειδισμού:
- Πανυποφυσισμός
- Μεμονωμένη ανεπάρκεια TSH
Και στα αίτια του τριτοπαθούς υποθυρεοειδισμού που κυρίως εμπλέκονται Βλάβες του υποθαλάμου όπως:
- Τραύμα
- Εγχείρηση
- Κοκκιωματώδεις βλάβες
Το σημείο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η Κλινική Εικόνα του υποθυρεοειδισμού. Τα σημεία και τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού αφορούν όλα τα οργανικά συστήματα. Παρακάτω γίνεται αναλυτική αναφορά κατά σύστημα:
- Καλυπτικό (δέρμα): τραχύτητα, πάχυνση, ωχρότητα, ξηρότητα, λέπτυνση μαλλιών
- Γαστρεντερικό: Αύξηση σωματικού βάρους, δυσκοιλιότητα, πάχυνση γλώσσας, σύνδρομο δυσαπορρόφησης
- Καρδιαγγειακό: βραδυκαρδία, καρδιομεγαλία, διαστολική υπέρταση
- Αιμοποιητικό: Ορθόχρωμη ορθοκυτταρική αναιμία, διαταραχές παραγόντων πήξης
- Aναπνευστικό: Ελάττωση αναπνευστικής λειτουργίας
- Μυοσκελετικό: κράμπες, μυϊκή αδυναμία, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα
- ΚΝΣ: Βραδυψυχισμός, αδυναμία συγκέντρωσης, κατάθλιψη
- Ουροποιητικό: Ελάττωση σπειραματικής διήθησης και ικανότητας κάθαρσης ελεύθερου ύδατος
- Αναπαραγωγικό: Μητρορραγίες, ελάττωση γονιμότητας, πρώιμες αποβολές
Η διάγνωση του υποθυρεοειδισμού βασίζεται σε ορμονικούς προσδιορισμούς του TSH και FT4 και επικουρικά σε προσδιορισμούς αντισωμάτων.
- Ελάττωση FT4 σε όλες τις μορφές υποθυρεοειδισμού
- Αύξηση ΤSH στον πρωτοπαθή υποθυρεοειδισμό
- Χαμηλή ή φυσιολογική TSH στον δευτεροπαθή και τριτοπαθή υποθυρεοειδισμό
- Υψηλοί τίτλοι αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων στη θυρεοειδίτιδα Ηashimoto
Επιπλέον και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να είναι παθολογικές σε περίπτωση υποθυρεοειδισμού, όπως
- Νορμόχρωμη-νορμοκυτταρική αναιμία
- Έλλειψη σιδήρου
- Υπονατριαιμία
- Υπερχοληστερολαιμία
- Αυξημένη CPK, LDH, SGOT
Η θεραπευτική του υποθυρεοειδισμού έγκειται στη χορήγηση θυροξίνης συνήθως, με ιδιαίτερη έμφαση στα εξής σημεία:
- Στόχος η αποκατάσταση και η διατήρηση ευθυρεοειδισμού
- Φάρμακο εκλογής η L-θυροξίνη (μέση δόση 1,1-1,5μg/kgr βάρους σώματος)
- Δείκτης επάρκειας θεραπείας σε πρωτοπαθή υποθυρ/σμό είναι η TSH ενώ σε δευτεροπαθή η FT4
Μια ιδιαίτερη και πολύ συνηθισμένη κατάσταση είναι αυτή του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού. Ιδιαίτερα θα πρέπει να γίνει μνεία σε έξι βασικά σημεία:
- Αυξάνεται με την ηλικία
- Το 1970 για πρώτη φορά εισήχθη ως όρος ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός
- Συνήθως ασυμπτωματικός
- Αυξημένη ΤSH, Φυσιολογικές θυρεοειδικές ορμόνες
- Κυριότερη αιτία: Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (Ηashimoto)
- Συχνότητα-Υψηλότερη στις γυναίκες
Tελικά, συνειδητοποιεί κανείς ότι όσο απλή μπορεί να φαντάζει η νόσος στην αρχή, τόσο περίπλοκη μπορεί να καταλήξει τελικά, και ότι μία απλή εξέταση αίματος δεν είναι αρκετή για τη σωστή της αντιμετώπιση, παρά η σωστή ενδοκρινολογικό εκτίμηση θα δώσει στη νόσο την πραγματική διάσταση και ο ασθενής θα έχει την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση και καθοδήγηση.
