Βάϊα Ράϊκου, Νεφρολόγος, Doctors’ Hospital, Αθήνα
Σωτήρης Γαβριήλ, Χειρουργός πεπτικού, Doctors’ Hospital, Αθήνα
Η επίπτωση της παχυσαρκίας παγκοσμίως και οι μεταβολικές και καρδιαγγειακές διαταραχές πού την συνοδεύουν έχουν αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες 2 δεκαετίες. Οι κλινικές επιπλοκές της παχυσαρκίας περιλαμβάνουν την αθηροσκλήρωση, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, την στεφανιαία νόσο, την υπέρταση, τις καρδιακές αρρυθμίες, την νεφρική νόσο, την οστεοαρθρίτιδα και τις νεοπλασματικές νόσους του ήπατος, του παγκρέατος, του εντέρου, του προστάτη και των νεφρών.
Επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι το αυξημένο σωματικό βάρος είναι υπεύθυνο για το 65-75% του κινδύνου για εκδήλωση αρτηριακής υπέρτασης. Μειωμένη νεφρική νατριούρηση εξ’ αιτίας της αυξημένης νεφρικής σωληναριακής επαναρρόφησης νατρίου είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ παχυσαρκίας και υπέρτασης. Η παχυσαρκία αυξάνει την επαναρρόφηση νατρίου στα νεφρικά σωληνάρια με την ενεργοποίηση του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης και του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και με την αλλαγή των ενδονεφρικών φυσικών δυνάμεων. Το αυξημένο κοιλιακό λίπος συμπιέζει τους νεφρούς και διαταράσσει τις ενδο-νεφρικές πιέσεις με αποτέλεσμα αυξημένη σωληναριακή επαναρρόφηση νατρίου. Επιπλέον, ο λιπώδης ιστός λειτουργεί ως ενδοκρινικό όργανο εκκρίνοντας ορμόνες/κυτταροκίνες περιλαμβάνοντας την λεπτίνη, οι οποίες συμβάλλουν στην κατακράτηση νατρίου και στην υπέρταση.
Βαθμιαία, η παχυσαρκία δια μέσου των αυξημένων ενδονεφρικών πιέσεων, της αυξημένης κατακράτησης νατρίου και της υπερινσουλιναιμίας, η οποία οφείλεται στην αντίσταση στην ινσουλίνη, προκαλεί υπερδιήθηση με αποτέλεσμα μορφολογικές αλλαγές των νεφρών, σπειραμματική υπερτροφία και συχνά εστιακή τμηματική σπειραμματοσκλήρυνση. Οι συνέπειες της βλάβης των νεφρών είναι η συνεχής απώλεια του ρυθμού σπειραμματικής διήθησης, η πρωτεϊνουρία, η επιδείνωση της αύξησης της αρτηριακής πίεσης και η κλιμάκωση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνητότητας.
Μείωση του σωματικού βάρους έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση της πρωτεϊνουρίας. Η δίαιτα με μειωμένο νάτριο και η σωματική άσκηση σε συνδυασμό με την χρήση νεφροπροστατευτικών φαρμάκων στη θεραπεία της υπέρτασης, περιλαμβάνοντας τους αναστολείς των υποδοχέων ΑΤ1 της αγγειοτενσίνης ΙΙ και τιςστατίνες, θα μπορούσε να υποστηριχθεί για τους παχύσαρκους ασθενείς. Η νεφρική προστασία συμβάλλει με βεβαιότητα στην μείωση των καρδιαγγειακών επιπλοκών της παχυσαρκίας.
