Τσαγκαράκη Πολυξένη,Κωστούλα Μαρία,Σύριγα Σοφία,Τελοιόφοιτες διατροφής-διαιτολογίας ΑΤΕΙ Κρήτης
Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια συχνή μεταβολική διαταραχή. Από μελέτες εκτιμάται ότι το 2003 υπήρχαν 194 εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο που είχαν προσβληθεί από τη νόσο αυτή, ενώ προβλέπεται ότι ο αριθμός αυτός θα φτάσει τα 330 εκατομμύρια το έτος 2025 .Αναμφίβολα ,λοιπόν, μπορούμε να μιλήσουμε για μια παγκόσμια μάστιγα η οποία χρήζει ιατρικής παρακολούθησης και αντιμετώπισης .
Είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα β-κύτταρα του παγκρέατος αδυνατούν να παράγουν ινσουλίνη ( Τύπος 1 ή νεανικός διαβήτης) ή / και η ποσότητα της ινσουλίνης που εκκρίνεται δεν επαρκεί για τη ρύθμιση του μεταβολισμού της γλυκόζης , λόγω αντίστασης των περιφερικών οργάνων ( λιπώδης ιστός, μύες ,ήπαρ ) σε αυτήν ( Τύπος 2 ) . Ο τύπος 2 μπορεί να αντιμετωπιστεί αρχικά με μια σωστή διατροφή , προσαρμοσμένη στα δεδομένα κάθε ασθενή . Έπειτα , εάν δεν παρατηρηθεί πρόοδος , χορηγείται φαρμακευτική αγωγή ( δια στόματος ) σε συνδυασμό με τη διατροφή , ενώ το τελικό στάδιο είναι η χορήγηση της ινσουλίνης . Αντιθέτως , ο τύπος 1 αντιμετωπίζεται από την αρχή με ινσουλίνη , λόγω της απόλυτης έλλειψής της.
Ένας καθοριστικός παράγοντας στην αντιμετώπιση της νόσου αυτής μπορεί , σαφώς , να θεωρηθεί η αλλαγή του τρόπου ζωής ( life style ) του ατόμου . Αυτό συνεπάγεται την υιοθέτηση σωστών πρότυπων διατροφής και την ένταξη της φυσικής δραστηριότητας στην καθημερινή ζωή .
Εάν λάβουμε υπ’οψη μας ότι σχεδόν το 90% των ατομων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 αντιμετωπίζει , συγχρόνως , πρόβλημα με την παχυσαρκία ή ότι μια «ενδεχόμενη» παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, τότε θα λέγαμε ότι ένα αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας ( μείωση προσλαμβανόμενων θερμίδων σε σχέση με αυτές που καταναλώνουμε ) θα ήταν το ήμισυ της αντιμετώπισης της νόσου .
«Μπορώ να κάνω δίαιτα όταν οι υπόλοιποι μέσα στο σπίτι τρώνε σουβλάκια , πίτσες και γλυκά ; Όλες οι άλλες δίαιτες έχουν αποτύχει, γιατί να πετύχει αυτή ;» . Αυτά αποτελούν κλασσικά ερωτήματα ενός ατόμου το οποίο έχει κάνει αρκετές προσπάθειες αδυνατίσματος στη ζωή του , εκ των οποίων οι περισσότερες ήταν αποτυχημένες με αποτέλεσμα το άτομο αυτό να έχει χάσει την αυτοπεποίθηση του και την εμπιστοσύνη στον εαυτό του . Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι , πρώτον , ότι το άτομο πρέπει να πιστέψει στον εαυτό του και να «πάρει» την κατάσταση στα χέρια του και δεύτερον να συνειδητοποιήσει ότι δίαιτα δεν σημαίνει στέρηση , αλλά σωστός τρόπος διατροφής εφ’ορου ζωής.
Πολλοί νομίζουν , είτε από άγνοια είτε από ελλιπή πληροφόρηση , ότι η δίαιτα του διαβητικού είναι μια σειρά από στερήσεις διάφορων τροφίμων .Ενώ , στην πραγματικότητα , τίποτα δεν απαγορεύεται αλλά στην ουσία καταναλώνονται όλα με μέτρο . Έτσι , για παράδειγμα , το διαιτολόγιο μπορεί να περιλαμβάνει δημητριακά , ψωμί ολικής αλέσεως , ρύζι ακόμα και αμυλώδη τρόφιμα ( πατάτα ) σε συνδυασμό με πρωτεΐνες ( ψάρι , κοτόπουλο , κρέας , γαλακτοκομικά ) και έλαια . Παλιά επικρατούσε η άποψη ότι ο συνδυασμός όλων των ομάδων των τροφίμων σε ένα γεύμα ήταν λανθασμένος . Σήμερα έχει αποδειχτεί ότι ο συνδυασμός των κρεατικών και αμυλούχων τροφίμων , καθώς και των φυτικών ινών όχι μόνο δεν απαγορεύεται αλλά συνίσταται γιατί καθιστούν το χρόνο , που απαιτείται για να μεταβολιστεί το σάκχαρο , μεγαλύτερο . Έτσι , το ½ του πιάτου μας πρέπει να αποτελείται από άμυλο ( ψωμί ολικής αλέσεως , όσπρια , ρύζι κ.λ.π ) , το ¼ από λαχανικά ωμά ή βραστά ( μαρούλι , μπρόκολο , ντομάτα , λάχανο κ.λ.π ) , το 1/8 από λευκό ή κόκκινο κρέας ( κοτόπουλο , χοιρινό , τσιπούρα κ.λ.π ) , ενώ το υπόλοιπο 1/8 του πιάτου πρέπει να αποτελείται από έλαια ( ελαιόλαδο : αντιοξειδωτικές ιδιότητες , μείωση της ολικής και κακής χοληστερόλης ) . Όσον αφορά τους υδατάνθρακες θα πρέπει να αποτελούν το 55% – 60% της συνιστώμενης ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης . Προτιμώνται οι σύνθετοι-μεγαλομοριακοί υδατάνθρακες ( όσπρια , λαχανικά , φρούτα , ρύζι κλπ ) έναντι των μόνο- και δισακχαριτών ( μέλι , ζάχαρη , γλυκά κλπ ) γιατί οι πρώτοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μεταβολιστούν. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η ομαλή αυξομείωση της γλυκόζης του ορού , σε αντίθεση με τους δεύτερους που αυξάνουν γρήγορα και απότομα το σάκχαρο στο αίμα . Αντί για ζάχαρη μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλες γλυκαντικές ουσίες , όπως σακχαρίνη και ασπαρτάμη . Αντιθέτως , η φρουκτόζη και η σορβιτόλη , όπως και τα «γλυκά για διαβητικούς» πρέπει να αποφεύγονται ή να περιορίζονται . Οι πρωτεΐνες ( κρέας , αυγό , πουλερικά κλπ ) θα πρέπει να κυμαίνονται μεταξύ 15% – 20% και να καταναλώνονται σε συνδυασμό με τους υδατάνθρακες, έχοντας σαν στόχο τη βραδεία αύξηση του σακχάρου στο αίμα .Η ποσότητα των λιπών θα πρέπει να καταλαμβάνει το 25% και να μην ξεπερνά το 30% . Λιγότερο από 10% του θερμιδικού συνόλου πρέπει να προέρχεται από κορεσμένα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα , αφήνοντας το λιγότερο από 20% στα μονοακόρεστα
10 «χρυσοί» κανόνες σχετικά με τη διατροφή
- Βάλτε στο μυαλό σας ρεαλιστικούς στόχους και όχι ουτοπίες όταν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποιο πρόγραμμα διατροφής .
- Συνειδητοποιήστε σε ποιο σωματικό βάρος θα νιώθατε όμορφα και άνετα με τον εαυτό σας .
- Το μυστικό της απώλειας βάρους δεν είναι μόνο ο περιορισμός της προσλαμβανόμενης τροφής , αλλά η σωστή κατανομή της τροφής κατά τη διάρκεια της ημέρας ( μικρά και συχνά γεύματα ) καθώς και η έναρξη της φυσικής δραστηριότητας .
- Προσπαθήστε να διατηρήσετε το μειωμένο σωματικό βάρος .
- Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες .
- Εάν υπάρχει κληρονομικότητα για ανάπτυξη της νόσου , πρέπον θα είναι να εστιάσετε την προσοχή σας στην «καρδιά» του προβλήματος . Δηλαδή , ελέγξτε τη διατροφή των παιδιών όσο είναι ακόμη νωρίς .
- Μειώστε την πρόσληψη του κορεσμένου λίπους .
- Αποφύγετε τροφές πλούσιες σε τριγλυκερίδια και trans λιπαρά οξέα καθώς αυτά αυξάνουν την κακή χοληστερόλη ( LDL ) .
- Προσπαθήστε , όσο το δυνατό , περισσότερο να αποβάλλετε το στρες από τη καθημερινότητα σας , καθώς αυτό σχετίζεται με την ανάπτυξη άλλων ασθενειών .
- Εάν χρειαστεί πρέπει να ζητηθεί η βοήθεια των ειδικών.(διαιτολόγου, ψυχολόγου,γυμναστή) πέραν του ιατρού που έχει τη συνολική ευθύνη της παρακολούθησης σας.
