Οι διαβαθμίσεις που αφορούν ποιοτικά η ποσοτικά στοιχεία συνήθως καθορίζονται από όρια. Στη καθημερινή πράξη τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των εμβίων όντων, της ύλης , των υλικών και προϊόντων αλλα και μηχανικές η βιολογικές παράμετροι που προσδιορίζονται ποσοτικά κυμαίνονται μεταξύ ορίων που χαρακτηρίζονται σαν αποδεκτά, κανονικά η φυσιολογικά. Στη ζωή δεν υπάρχει μαύρο-άσπρο, καλό-κακό, δυνατό-αδύνατο, πολύ-λίγο με την απόλυτη έννοια, αλλα διαβαθμίσεις προς τη μιά η άλλη κατεύθυνση που συνήθως στηρίζονται στην επιστημονική παρατήρηση,τη κουλτούρα και παράδοση του λαού, την εποχή, η προσδιορίζονται αυθαίρετα.
Η επαγγελματική, επιστημονική, καλλιτεχνική η αθλητική ικανότητα,παραγωγή η απόδοση προσδιορίζονται μέσα σε όρια που κυμαίνονται από το άριστο ως το μέτριο η και το απαράδεκτο. Αντίθετα τα ποσοτικά χαρακτηριστικά κυμαίνονται σε πιο σαφή όρια που έχουν ανώτερες και κατώτερες τιμές Τα υλικά έχουν ένα δεδομένο εύρος αντοχής που εξαρτάται από τη σύνθεση και το τρόπο κατασκευής του.Η μηχανική δύναμη, όπως η ιπποδύναμη ενός αυτοκινήτου, προσδιορίζεται ανάμεσα σε όρια ανάλογα με τις στροφές που αναπτύσσει ο κινητήρας..Η τιμή της χοληστερίνης η της γλυκόζης κυμαίνεται σε φυσιολογικά άτομα ανάμεσα σε προσδιορισμένες τιμές, ανώτερη και κατώτερη, που η υπέρβαση τους προς τα πάνω η προς τα κάτω αποτελεί παθολογική παρέκκλιση.
Σε αντίθεση όμως με τα ποσοτικά χαρακτηριστικά των υλικών η μηχανών, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων δεν είναι πάντα εύκολο να προσδιορισθούν τα δε ποσοτικά ,όπως βιολογικές παραμέτροι,δεν είναι σταθερά και μπορεί με την πρόοδο της επιστημονικής ερευνας να μεταβάλλονται.
Ένας επιτυχημένος πρόεδρος κοινότητας δεν σημαίνει ότι θα γίνει και πετυχημένος υπουργός. Ένας δρομέας των 1500 μέτρων δεν σημαίνει ότι τρέχει ανταγωνιστικά και τα 3000 μέτρα. Ο βαθμός λοιπόν της επάρκειας η επιτυχίας είναι πάντα σχετικός με το δεδομένο έργο που καλείται να επιτελέσει ο κρινόμενος.
Αντίθετα τα «φυσιολογικά» όρια των βιολογικών παραμέτρων,όπως της χοληστερίνης που προαναφέρθηκε, έχουν ένα εύρος διακύμανσης που προσδιορίζεται συνήθως από τη μέτρηση της χοληστερίνης σε χιλιάδες φυσιολογικά άτομα και από την οποία υπολογίζεται η μέση τιμή και το φυσιολογικό εύρος διακύμανσης στατιστικά με τον υπολογισμό της σταθερής απόκλισης (συνήθως το εύρος υπολογίζεται από τη μέση τιμή συν δυο σταθερές αποκλίσεις πάνω και κάτω από τη μέση τιμή).Άλλες φορές τα φυσιολογικά όρια προσδιορίζονται από επιδημιολογικές μελέτες από τις οποιες προκύπτει ότι η υπέρβαση της τιμής μιας βιολογικής παραμέτρου πάνω από ένα όριο συνοδεύεται από νόσηση (νοσηρότητα).Ένα τετοιο παράδειγμα είναι η τιμή του σακχάρου του αίματος νηστείας που όταν υπερβαίνει μια καθορισμένη τιμή αυξάνει ο κίνδυνος εμφάνισης των επιπλοκών του διαβήτη.
Και ναι μεν τα ποσοτικά όρια των βιολογικών παραμέτρων που καθορίζουν τη κατάσταση της υγείας μας εύκολα σχετικά προσδιορίζονται και όταν χρειασθεί μεταβάλλονται βοηθώντας ετσι τη διάγνωση η και τη πρόληψη μιας νόσου.Τα ποιοτικά όμως χαρακτηριστικά που καθορίζουν την επάρκεια, επιτυχία, ικανότητα ενός ατόμου πόσο εύκολο είναι να προσδιορισθούν με αντικειμενικότητα η και να αλλάξουν όταν αυτό απαιτείται; Μπορούμε αρραγές και εμείς οι ίδιοι «να υπερβούμε τα όρια μας» όταν μας ζητηθεί η το θεωρήσουμε αναγκαίο; Και πως μπορούμε να ξεπεράσουμε ορισμένα όρια πνευματικής,ψυχολογικής η και βιολογικής επάρκειας όταν ούτε εμείς οι ίδιοι τα γνωρίζουμε;
Κώστας Φαινέκος
