Η πρόσφατη παραίτηση του Υπουργού Υγείας Αλ.Παπαδόπουλου επανέφερε στο προσκήνιο τις δυσκολίες του εγχειρήματος αναμόρφωσης του συστήματος υγείας στη χώρα μας.
Σαν παλιός γιατρός του ΕΣΥ θυμάμαι με νοσταλγία αλλά και συγκίνηση την ημέρα της ορκωμοσίας μου για την ένταξη στο σύστημα,την αίσθηση που είχα για μια επιτέλους ριζική αλλαγή του τομέα της δημόσιας υγείας και τον ενθουσιασμό μου για την υλοποίηση των στόχων που είχαν εξειδικευθεί με τη ψήφιση του σχετικού νόμου. Πέρασαν από τότε σχεδόν 17 χρόνια και παρ’ότι ο τομέας της υγείας έχει βελτιωθεί σημαντικά σε ανθρώπινο δυναμικό,κτιριακή υποδομή και εξοπλισμό το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι αντιπροσωπευτικό ούτε της προσπάθειας αλλα ούτε των πόρων που έχουν διατεθεί σ’αυτόν.
Τρεις είναι οι κρίσιμοι τομείς στους οποίους μπορεί να δομηθεί ένα δημόσιο σύστημα υγειας.
Α.Ανθρωπινο δυναμικό:
Ο αριθμός,η εκπαίδευση,η εξειδίκευση και η κατανομή του αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες στη πετυχημένη λειτουργία του συστήματος.Για να βελτιστοποιηθεί όμως το προσφερόμενο από τους λειτουργούς της υγείας (ιατρούς,νοσηλευτές,επιστήμονες υγείας,παραιατρικό προσωπικό) έργο θα πρέπει να συνυπάρξουν:
α.Επιλογή: Αντικειμενικά και κυρίως συγκεκριμμένα κριτήρια εισδοχής στο σύστημα που να αντιστοιχούν στις καθορισμένες ανάγκες.
β.Αξιολόγηση:Ανεξάρτητα από την εργατικότητα και τη φιλοτιμία όλων μας η καθιέρωση κριτηρίων αξιολόγησης του προσφερομένου έργου ,όπως και συνεπειών σε περίπτωση που αυτό δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές,αποτελεί βασική προϋπόθεση.
γ.Κίνητρα: Η καθιέρωση επιστημονικών,οικονομικών και επαγγελματικών κίνητρων αποτελεί βασικό στοιχείο ενθάρρυνσης και αύξησης της αποδοτικότητας.
Β.Η οργάνωση του συστήματος
α.Επίπεδα περίθαλψης:Κανένα σύστημα υγειας δεν μπορεί να λειτουργήσει αν δεν διασφαλισθεί πρώτα η ικανοποιητική λειτουργία της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Σήμερα όλα τα επίπεδα (πρωτοβάθμιο,δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο) στην ουσία υλοποιούνται στα νοσοκομεία με καταστρεπτικές συνέπειες για τη λειτουργίας τους.Κανένα νοσοκομειο,οσο προσωπικό και να διαθέσει δεν μπορεί ν’ανταπεξέλθει ικανοποιητικά στα 500 τουλάχιστον περιστατικά που υποδέχεται στο 24ωρο της εφημερίας του.
β.Αποκέντρωση:Η υλοποίηση των διατάξεων για τα περιφερειακά συμβούλια υγείας αποτελεί θετικό βήμα στη προσπάθεια αποκέντρωσης
γ.Πρότυπα λειτουργίας:Οσο και να υπάρχουν άνθρωποι και υποδομές για να λειτουργήσει ένα οποιοδήποτε σύστημα παροχής υπηρεσιών θα πρέπει να υπάρχουν ορισμένα πρότυπα λειτουργίας.Ο οποιοσδήποτε υπεύθυνος τομέα (επιστημονικού,νοσηλευτικού,τεχνικού,
οικονομικού,διοικητικού) είναι αδύνατο να λειτουργήσει χωρίς καθορισμένους στόχους και ένα ιδεατό μοντέλο προς το οποίο θα κατευθύνεται η προσπάθεια του.
Γ.Η Αξιολόγηση:
Η αξιολόγηση λειτουργίας ενός συστήματος αποτελεί το βασικότερο παράγοντα όχι μόνο για την πετυχημένη συνέχιση προσφοράς υπηρεσιών αλλα κυρίως για τη διαρκή βελτίωση του.Αυτό προϋποθέτει το καθορισμό στόχων ποσοτικών και ποιοτικών που αφορούν τις υπηρεσίες,οικονομικων,με υπολογισμό τους κόστους σε σχεση με το μέγεθος και τη ποιότητα της προσφορας,και φυσικά την τεκμηρίωση του βαθμού αποδοχής και ικανοποίησης των αποδεκτών των υπηρεσιών υγείας.
Ίσως όλα τα παραπάνω φαίνονται αυτονόητα.Ας μη ξεχνάμε όμως τη δυσκολία του εγχει-ρήματος που απαιτεί χρόνο,συνέχεια, με μελέτη και αποδοχή στοιχείων από προηγούμενες
προσπάθειες,και αντιπαράθεση με κατεστημένες νοοτροπίες και συμφέροντα.Χρειάζονται σωστές επιλογές και καθορισμός προτεραιοτήτων οπου το τεχνοκρατικό στοιχείο θα συνδυάζεται με τη κοινωνική ευαισθησία και τη πολιτική του εφικτού.
Η προσπάθεια έχει αρχίσει και έχουμε λόγους να αισιοδοξούμε.
Κώστας Φαινεκος
