Γράφουν οι: Δουδουλακάκη Ιωάννα κ Ταπούτη Ιωάννα, ασκούμενοι διαιτολόγοι, τμήμα Ενδοκρινολογίας κ Μεταβολισμού, νοσοκομείο «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ»
Το λάδι αποτελούσε από την αρχαιότητα βασικό στοιχείο της Ελληνικής διατροφής. Τρεις ήταν οι ποιότητες του λαδιού. Ωμοτριβές ή ομφάκινον ονομαζόταν το λάδι άριστης ποιότητας και εξαγόταν από ελιές αγουρωπές. Το δεύτερο γεύματος ήταν το καλής ποιότητας λάδι. Χυδαίον έλαιον ήταν το λάδι κατώτερης ποιότητας κ προερχόταν από ελιές υπερώριμες ή χτυπημένες.
Τι είναι το ελαιόλαδο?
Είναι έλαιο που λαμβάνεται από τον ελαιόκαρπο με μηχανικές ή φυσικές μεθόδους υπό συνθήκες ιδίως θερμικές, οι οποίες δεν επιφέρουν αλλοίωση του ελαίου. Υπάρχουν κατηγορίες ελαίων όπως ΄’ το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, το παρθένο ελαιόλαδο, το lampante ελαιόλαδο. Αυτές οι κατηγορίες εντάσσονται στον ορισμό παρθένα ελαιόλαδα.
Από αυτές τα καλύτερα θρεπτικά για τον καταναλωτή είναι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, το βιολογικό( δηλ. το φυσικό χωρίς λιπάσματα κ φυτοφάρμακα) και το ψυχρής έκθλιψης ελαιόλαδο( δηλ. το αγνό φυσικό λάδι ελιάς χωρίς βιομηχανική επεξεργασία).Ο διαχωρισμός γίνεται εάν έχει επάνω στην συσκευασία τη σφραγίδα από κάποιον από τους οργανισμούς πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων ΒΙΟ ΔΥΩ.
Η λέξη παρθένο ελαιόλαδο δεν παραπέμπει σε βιολογικό. Εννοεί όμως ότι δεν έχει υποστεί επεξεργαστεί περαιτέρω από την βιομηχανία κατά την τυποποίηση. Δηλ. περιέχονται σ’αυτό όλα τα θρεπτικά συστατικά του.
Στις συσκευασίες του τυποποιημένου ελαιόλαδου αναφέρονται οι τρόποι θλίψης του καρπού για την εξαγωγή του ελαιόλαδου, οι οποίοι είναι θερμή ή ψυχρή έκθλιψη. Η ψυχρή έκθλιψη βοηθάει τη διατήρηση των θρεπτικών συστατικών κ βιταμινών, τα οποία με την αύξηση της θερμοκρασίας καταστρέφονται. Γι’αυτό η ψυχρή έκθλιψη θεωρείται ως καλύτερη μέθοδος θλίψης του ελαιόκαρπου.
Οι κυριότερες κατηγορίες του ελαιόλαδου σύμφωνα με τον τρόπο εξαγωγής του είναι το βιολογικό κ το θερμής ή ψυχρής έκθλιψης. Βέβαια το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου καθορίζει 4 κατηγορίες φαγώσιμου παρθένου ελαιόλαδου σύμφωνα με την οξύτητα κ τα υπεροξείδια (χημικά κριτήρια) κ την οσμή κ τη γεύση του (οργανοληπτικά κριτήρια).Η οξύτητα αντιπροσωπεύει τα ελεύθερα λιπαρά οξέα στο ελαιόλαδο ενώ τα υπεροξείδια την ένδειξη του βαθμού οξείδωσης του, κοινώς το τάγγισμα. Αυτές οι κατηγορίες είναι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (οξύτητα μέχρι 1%), το παρθένο ελαιόλαδο (οξύτητα μέχρι 2%), το κοινό παρθένο ελαιόλαδο (οξύτητα μέχρι 3,3%) κ το lampante παρθένο ελαιόλαδο (οξύτητα πάνω από 3,3%). Όσο πιο χαμηλή είναι η οξύτητα του λαδιού τόσο υψηλότερη η ποιότητά του. Γενικά όπως παρατηρείται το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο είναι το υψηλότερης ποιότητας ελαιόλαδο.
Πώς αναγνωρίζουν οι καταναλωτές το καλό ελαιόλαδο;
Οι καταναλωτές πρέπει να ελέγχουν το λάδι να είναι διαυγές. Το χρώμα του να είναι μεταξύ ανοιχτού χρυσοπράσινου κ πράσινου ή σκούρου πράσινου. Ελαιόλαδα με άσπρο-κίτρινο χρώμα καλύτερα να αποφεύγονται, εκτός εάν είναι από τη φύση τους, όπως αυτά της Λέσβου. Να αποφεύγονται τα ελαιόλαδα που είναι εκτεθειμένα σε φως ή υγρασία. Οι συνθήκες φύλαξης επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα του.
Πώς συμβάλλει στην καλή υγεία του οργανισμού μας?
Παρουσιάζει αξιόλογη ευεργετική δράση στη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη. Προστατεύει τον οργανισμό από τη δημιουργία θρομβώσεων κ επιδρά θετικά στην ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος, στη δομή των οστών του εγκεφάλου, του αγγειακού συστήματος κ στην κανονική ανάπτυξη των παιδιών. Πρέπει να πούμε ότι τόσο σημαντικό στην ανάπτυξη των παιδιών όσο κ το μητρικό γάλα. Μειώνει τον αριθμό των παθήσεων του καρδιοαγγειακού συστήματος αφού αυξάνει την καλή χοληστερίνη (HDL) κ μειώνει τη χοληστερόλη στο αίμα.
Βοηθάει στην πρόληψη κ τη θεραπεία της Στεφανιαίας Νόσου λόγω του ότι περιέχει μονοακόρεστα λιπαρά οξέα κ το κυριότερο αυτών είναι το ελαικό οξύ καθώς κ πολυακόρεστα λιπαρά οξέα όπως το λινελαικό οξύ.
Συμπερασματικά το ελαιόλαδο είναι μία σπουδαία λιπαρή ύλη στη διατροφή του ανθρώπου με αναμφισβήτητη βιολογική κ θρεπτική αξία. Συνεπώς αποτελεί πολύτιμη συμβολή σε μία υγιεινή διατροφή εφόσον όμως καταναλώνεται σε αναγκαίες ποσότητες για τον οργανισμό.!
