Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΛΠΑ Γεώργιος Χρούσος έλαβε το βραβείο «2022 Delbert A. Fisher Research Scholarship Award” της Αμερικανικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας και έδωσε στην ολομέλεια της εις μνήμην διάλεξη «The Clark T. Sawin Memorial History of Endocrinology Lecture” με θέμα «Η Ελληνική Ιατρική Φιλοσοφία και οι Ρίζες της Σύγχρονης Ενδοκρινολογίας” Το βραβείο επιδόθηκε στο ετήσιο συνέδριο της εταιρείας στην Ατλάντα των ΗΠΑ.
Στην πολυμαθή διάλεξή του, ο καθηγητής Γ.Π. Χρούσος παρουσίασε μια ολοκληρωμένη άποψη για τη γένεση και την πρόοδο των των Ελληνικών ιατρο-φιλοσοφικών εννοιών, όπως αυτές επηρέασαν την εξέλιξη της Δυτικής Ιατρικής και της σύγχρονης Ενδοκρινολογίας. Ξεκίνησε με τους προσωκρατικούς φιλοσόφους Πυθαγόρα και Αλκμαίωνα, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τους όρους «αρμονία» και «ισονομία» για να εκφράσουν αντίστοιχα τη δυναμική ισορροπία ή ομοιόσταση του σύμπαντος ή της ανθρώπινης ζωής, ενώ αργότερα οι Ιπποκρατικοί ιατροί παρομοίωσαν αυτή την αρμονία με την υγεία, που ονόμασαν “ευκρασία”, και την δυσαρμονία με την ασθένεια, που αποκάλεσαν “δυσκρασία”.
Αυτές οι αρχές, σε συνδυασμό με τη χρήση απτών, λογικών ενδείξεων και της επιστημονικής μεθόδου στην αντιμετώπιση της διάγνωσης και της θεραπείας ασθενειών, αντιπροσωπεύουν τα θεμέλια της Τεκμηριωμένης Ιατρικής, δηλαδή της Ιπποκρατικής, Ελληνιστικής, Βυζαντινής και Δυτικής Ιατρικής, με την τελευταία να αποτελεί απόγονό τους. Ταυτόχρονα, οι Ιπποκρατικοί εισήγαγαν την Προληπτική Ιατρική και την Ιατρική του Τρόπου Ζωής (Lifestyle Medicine) και έβαλαν τα θεμέλια της Ηθικής Ιατρικής.
Ο Αριστοτέλης, ο οποίος ήταν ο ίδιος ιατρός, πρότεινε την ενότητα σώματος και νου και εισήγαγε την έννοια της “ευδαιμονίας”, δηλαδή τη γαλήνια συναισθηματική κατάσταση μιας αρμονικής ψυχικής ομοιόστασης, που επιτυγχάνεται με την ενάρετη ζωή και την επιδίωξη της σοφίας.
Οι Σκεπτικιστές, οι Στωικοί και οι Επικούρειοι φιλόσοφοι, φιλοσοφικές σχολές που λειτούργησαν και σαν ψυχιατρικές δομές εκείνη την εποχή, πρότειναν ότι ο «Λόγος» μπορεί να επηρεάσει τα συναισθήματα και επικεντρώθηκαν στη μελέτη του στρες και της διαχείρισής του, θεωρώντας την επίτευξη της «αταραξίας» ή της αδιατάρακτης νοητικής λειτουργίας απέναντι σε στρεσογόνους παράγοντες ως κεντρικό στόχο της ζωής, ενώ ο ίδιος ο Επίκουρος μίλησε για «ευστάθεια» ή «εύσταση», “το ευσταθές κατάστημα της σαρκός και της ψυχής” την ισορροπημένη κατάσταση της σάρκας και της ψυχής».
Η Βιβλιοθήκη και το Μουσείο της Αλεξάνδρειας φιλοξένησαν ένα μοναδικό, πανεπιστημιακό περιβάλλον, το οποίο υποστήριξε τη βιοϊατρική έρευνα και χρησίμευσε ως κέντρο και φάρος μάθησης για τον αρχαίο κόσμο. Ιατροί, όπως οι φυσιολόγοι Ηρόφιλος και Ερασίστρατος, πραγματοποίησαν θεμελιώδη ιατρική έρευνα στη Βιβλιοθήκη, ενώ η Σχολή εκπαίδευσε πολλούς σημαντικούς ιατρούς του αρχαίου κόσμου. Ο ίδιος ο Γαληνός πέρασε χρόνο στη Βιβλιοθήκη και ενσωμάτωσε πολλές έννοιες της Αλεξανδρινής Σχολής στο σύνολο του δημοσιευμένου έργου του.
Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας μέσω της Ελληνιστικής Ιατρικής επηρέασε την αρχαία Ινδική Ιατρική και εξακολουθεί να ασκείται ως Ιατρική Γιουνάνι (Ιωνική). Η τελευταία, μέσω του δρόμου του μεταξιού, είχε και έχει αντίκτυπο στην κινεζική ιατρική. Η Αλεξανδρινή Σχολή, η οποία ενσωμάτωσε αυτή την “ευστατική” αρχή στη φιλοσοφία της, και η οποία περιελάμβανε νεοπλατωνικούς φιλοσόφους όπως η Υπατία, ο Πλωτίνος και ο Φίλωνας, καθώς και χριστιανούς όπως οι Κλήμης και Ωριγένης, χρησίμευσε ως σημαντικός παγκόσμιος κόμβος, στον οποίο συναντήθηκαν οι Επιστήμες, η Ιατρική, η Φιλοσοφία και η Θεολογία, οδήγησε στη σύγχρονη Δυτική Ιατρική, ενώ επηρέασε τις Αβραμικές θρησκείες Ιουδαϊσμό, Χριστιανισμό και Ισλάμ.
