Κανδηλώρος Χάρης,Ενδοκρινολόγος, Διαβητολόγος, DESC en Maladies Metaboliques-Nutrition,DEA en Enzymologie Nutrition, email: [email protected]
Οι σκληρές συνθήκες διαβίωσης των γαλακτοπαραγωγών αγελάδων προκαλούν ένα αυξανόμενο φιλοζωικό κίνημα συμπάθειας. Η “αντι-γαλακτοκομική” εκστρατεία προοδεύει, παράλληλα με την αλματώδη αύξηση προϊόντων σόγιας, ρυζιού και αμυγδάλου και οι vegan (= αμιγώς και μονίμως φυτοφάγοι) συναντούν τους χριστιανούς ορθόδοξους νηστευτές (περιστασιακούς φυτοφάγους).
Τα συνηθισμένα “ΑΝΤΙ-γαλακτοκομικά” επιχειρήματα είναι πέντε:
- Τα θηλαστικά δεν συνεχίζουν να πίνουν γάλα στην ενήλικη ζωή.
- Τα θηλαστικά συνήθως δεν πίνουν γάλα ζώου άλλου είδους.
- Ο παλαιολιθικός άνθρωπος δεν έπινε γάλα.
- Πολλοί σύγχρονοι άνθρωποι έχουν δυσανεξία στην λακτόζη.
- Το γάλα αγελάδας περιέχει αντιβιοτικά.
Σχετικά με τα δύο πρώτα σημεία: το τι κάνουν τα άλλα θηλαστικά είναι μια ενδιαφέρουσα διαλεκτική προσέγγιση, αλλά δεν αποτελεί επιστημονικό επιχείρημα για την διατροφική συμπεριφορά του ανθρώπου. Κανένα θηλαστικό π.χ. δεν πίνει κρασί, ή καφέ, κανένα δεν βάζει λάδι, ξύδι, πιπέρι ή μουστάρδα στο φαγητό του. Αυτό δεν αποτελεί κριτήριο για να βγει το συμπέρασμα ότι τα προϊόντα αυτά δεν πρέπει να καταναλώνονται από τους ανθρώπους.
Σχετικά με τα επιχειρήματα 3 και 4: Πριν από περίπου 11.000 χρόνια έγινε προοδευτικά η γεωργική και κτηνοτροφική επανάσταση και από το 6.000 π.Χ. άρχισε ο νεολιθικός άνθρωπος να πίνει γάλα. Την ίδια εποχή εμφανίστηκε στην κεντρική Ευρώπη και μια γενετική αλλαγή που επέτρεπε στον άνθρωπο να διατηρεί το ένζυμο λακτάση στην ενήλικη ζωή και να μπορεί έτσι να συνεχίσει να πίνει γάλα. Τα άτομα αυτά είχαν ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους υπόλοιπους, επιζούσαν συχνότερα και πολλαπλασιάζονταν επιλεκτικά (strong selective pressure). Η εξάπλωση του νέου αυτού γενετικού χαρακτηριστικού είναι γοργή διότι είναι αυτοσωμικό επικρατές.
Η παράλληλη εξάπλωση της παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων και της διατήρησης του ενζύμου λακτάση στην ενήλικη ζωή έγινε από την κεντρική Ευρώπη προς την βόρεια Ευρώπη και σε μικρότερο βαθμό προς την νότια Ευρώπη. Στις χώρες της βόρειας Ευρώπης περισσότερο από 88% του πληθυσμού έχει λειτουργικό ένζυμο λακτάσης, στις χώρες της νότιας Ευρώπης λιγότερο από 54% και στην Ασία λιγότερο από 10%.
Συνεπώς αν ένας σύγχρονος άνθρωπος έχει την τύχη να είναι φορέας του γενετικού αυτού χαρακτηριστικού, δηλαδή να συνεχίσει να διαθέτει λακτάση και στην ενήλικη ζωή, τότε μπορεί να απολαμβάνει όσο γάλα θέλει. Αν δεν διατηρεί το ένζυμο λακτάση, όπως συνέβαινε και με τον παλαιολιθικό άνθρωπο, δεν πρέπει να πίνει γάλα στην ενήλικη ζωή γιατί θα έχει εντερικές διαταραχές.
Σχετικά με το επιχείρημα 5: όλα τα γάλατα ελέγχονται για υπολείμματα αντιβιοτικών και σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου, οι παρτίδες αποσύρονται.
Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι παμφάγο ζώο. Η διανοητική εξέλιξή του και η τεχνολογική επανάσταση τον διαφοροποιούν από τα υπόλοιπα ζώα. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν και μια καλή πηγή πρωτεϊνών, γαλακτόζης, ασβεστίου και καλίου για τον ενήλικο άνθρωπο. Επίσης είναι πρε-βιοτικά, δηλαδή εμπλουτίζουν την εντερική χλωρίδα, η οποία έχει αποδειχτεί πάρα πολύ σημαντική για την υγεία.
Φύση και άνθρωπος: Ας δούμε 5 στάδια αυξανόμενης παρέμβασης του ανθρώπου στην χλωρίδα και την πανίδα του πλανήτη:
- Οι φράουλες, όπως και πολλοί άλλοι καρποί φυτών και δένδρων, περιέχουν σπόρια που το φυτό «κρύβει» μέσα σε μια νόστιμη σάρκα προκειμένου τα πουλιά και τα ζώα τρώγοντάς τα να τα διασπείρουν με τα κόπρανά τους στην φύση και να διαιωνίσουν το είδος. Ο άνθρωπος τρώει φράουλες κλπ καρπούς χωρίς να συμμετέχει σε αυτή την επωφελή για το φυτό διαδικασία.
- Οι μέλισσες φτιάχνουν μέλι για να ταΐσουν τις νύμφες τους. Ο άνθρωπος παίρνει το μέλι και το τρώει.
- Οι κότες γεννούν αυγά για να τα κλωσήσουν και να διαιωνίσουν το είδος τους. Ο άνθρωπος παίρνει τα αυγά και τα τρώει.
- Οι αγελάδες και οι κατσίκες παράγουν γάλα για την ανατροφή των μικρών τους. Ο άνθρωπος απογαλακτίζει πρώιμα τα μοσχάρια και τα κατσικάκια, παίρνει το γάλα, το πίνει και παράγει και γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Ο άνθρωπος σφάζει ζώα και πουλιά και τρώει το κρέας τους.
Εάν έχουμε πολύ έντονη ευαισθησία ως προς την ανθρώπινη παρέμβαση του ανθρώπου στα λοιπά συστήματα, θα πρέπει να μην τρώμε τίποτα εκτός από φυλλώδη τμήματα των φυτών. Μπορούμε να επιλέξουμε μια συμβιβαστική λύση που θα βασίζεται στην Μεσογειακή Διατροφή η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη κατανάλωση λαχανικών, οσπρίων, άρτου και φρούτων χωρίς όμως να αποκλείει τα προϊόντα ζωϊκής προέλευσης.
Και κάτι άλλο:
Η υπερ-εκμετάλλευση βοοειδών σε συνθήκες εντατικής κτηνοτροφίας θα μπορούσε ίσως να μειωθεί εάν όλοι οι άνθρωποι ενήλικοι και ανήλικοι, vegan και μη έτρωγαν λιγότερα γλυκά, τα οποία ως γνωστόν χρειάζονται για να παρασκευασθούν μεγάλες ποσότητες γαλακτοκομικών προϊόντων…
* Δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων με καμία γαλακτοκομική βιομηχανία
** Σημειωτέον ότι η τιμή του «γάλακτος» σόγιας, αμυγδάλου κλπ είναι σημαντικά υψηλότερη από την τιμή του αγελαδινού γάλακτος.
