Σωματικό βάρος και εγκυμοσύνη

Παύλος Πουλάκος, Χρήστος Τσαμέτης, Ευφροσύνη Τσίρου, Γεσθημανή Μηντζιώρη, Βικεντία Χαριζοπούλου, Δημήτριος Γ. Γουλής
Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής, Α΄Μαιευτική – Γυναικολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
[email protected]

Αύξηση του βάρους κατά την εγκυμοσύνη

Το 2009, το Institute of Medicine (IOM) εξέδωσε νέες κατευθυντήριες οδηγίες, σχετικά με την επιθυμητή αύξηση του σωματικού βάρους κατά την εγκυμοσύνη. Οι οδηγίες διαφέρουν από αυτές που εκδόθηκαν το 1990 σε δύο κύρια σημεία. Πρώτον, βασίζονται στις κατηγορίες του ΔΜΣ που έχουν προταθεί από την World Health Organization (WHO) αντί των προηγουμένων, που είχαν βασισθεί σε κατηγορίες, οι οποίες προερχόταν από τους πίνακες της Metropolitan Life Insurance. Δεύτερον, και πιο σημαντικό, οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες περιλαμβάνουν ένα συγκεκριμένο, σχετικά μικρό, εύρος αύξησης του σωματικού βάρους για γυναίκες που είναι ήδη παχύσαρκες κατά την έναρξη της εγκυμοσύνης.

Δεδομένα από μεγάλες μελέτες δείχνουν ότι ο μέσος όρος αύξησης του βάρους των γυναικών που εισέρχονται στην εγκυμοσύνη με χαμηλό BMI (ελλιποβαρείς) συμπίπτει με αυτό που συστήνεται στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες. Ωστόσο, κάποιες γυναίκες με φυσιολογικό βάρος υπερβαίνουν τα όρια που έχουν τεθεί, όπως επίσης κάνει η πλειονότητα των υπέρβαρων ή παχύσαρκων γυναικών. Επομένως, για να εκπληρωθούν οι οδηγίες, θα απαιτηθούν παρεμβάσεις για τις γυναίκες που είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες κατά τη σύλληψη. Αυτές οι παρεμβάσεις πρέπει να γίνονται τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο και πρέπει να περιλαμβάνουν τόσο τη βελτίωση της διατροφής, όσο και την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.

Οι συστάσεις του Πίνακα 1 πρέπει να εφαρμόζονται σε συνδυασμό με την ορθή κλινική κρίση και τις συζητήσεις μεταξύ της γυναίκας και του θεράποντα ιατρού, σχετικά με την διατροφή και την άσκηση. Αν η αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν συμπίπτει με τις προτεινόμενες κατευθυντήριες οδηγίες, οι ιατροί θα πρέπει να εξετάσουν άλλα σχετικά κλινικά στοιχεία, όπως παράγοντες οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν υπερβολική ή ανεπαρκή αύξηση του βάρους, πληροφορίες σχετικά με τη φύση της αύξησης του βάρους (π.χ. λίπος ή οίδημα) και το ρυθμό της εμβρυικής ανάπτυξης, πριν από την τροποποίηση του σχεδίου αύξησης βάρους της γυναίκας.

Ειδικοί πληθυσμοί

Γυναίκες χαμηλού αναστήματος

Για τις γυναίκες με χαμηλό ανάστημα (< 157 cm) συστήνεται αύξηση του βάρους κοντά στο χαμηλότερο όριο που τίθεται για την κατηγορία του ΔΜΣ στην οποία ανήκουν. Παρ’ όλο που οι γυναίκες χαμηλού αναστήματος εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για διενέργεια επείγουσας καισαρικής τομής, αυτός ο κίνδυνος δεν επηρεάζεται από την αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι γυναίκες χαμηλού αναστήματος δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για απόκτηση μικρού (small for gestational age – SGA) ή μεγάλου για την ηλικία εγκυμοσύνης (large for gestational age – LGA) νεογνού ή για διατήρηση του υπερβολικού βάρους μετά τον τοκετό, σε σύγκριση με γυναίκες υψηλότερου αναστήματος.

Έφηβες

Για τις έφηβες (< 20 ετών) εφαρμόζονται οι ίδιες κατηγορίες ΔΜΣ, όπως στις ενήλικες γυναίκες. Οι έφηβες στις οποίες εφαρμόζεται ο ΔΜΣ των ενηλίκων θα κατηγοριοποιηθούν, κατά πάσα πιθανότητα, στην πιο χαμηλή ομάδα και θα τους συστηθεί η πρόσληψη περισσότερου βάρους. Ωστόσο, νεότερες έφηβες συχνά χρειάζεται να προσλάβουν περισσότερο βάρος για να βελτιώσουν την έκβαση της εγκυμοσύνης.

Γυναίκες με πολύδυμη εγκυμοσύνη

Η επιθυμητή αύξηση του βάρους των γυναικών με δίδυμη εγκυμοσύνη, ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή έκβαση, ποικίλει, ανάλογα με το ΔΜΣ, όπως και στις γυναίκες με ένα έμβρυο. Το ΙΟΜ προτείνει τις ακόλουθες κατευθυντήριες οδηγίες: γυναίκες με φυσιολογικό βάρος πρέπει να προσλάβουν 17 – 25 kg, υπέρβαρες γυναίκες 14 – 23 kg και παχύσαρκες γυναίκες 11 – 19 kg. Δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για τη δημιουργία κατευθυντήριων οδηγιών για ελλιποβαρείς γυναίκες με πολύδυμη εγκυμοσύνη.

Πίνακας 1. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη συνολικό αύξηση και το ρυθμό αύξησης βάρους κατά την εγκυμοσύνη, ανάλογα με το ΔΜΣ πριν την εγκυμοσύνη.

 

	Συνολική αύξηση βάρους	Ρυθμός αύξησης βάρους κατά το 2ο και 3ο τρίμηνο *
ΔΜΣ πριν την εγκυμοσύνη	Εύρος σε kg	Μέσος όρος (εύρος) σε kg / εβδομάδα
Ελλιποβαρείς (< 18.5 kg/m2)	12,5 – 18,0	0,51 (0,44 – 0,58)
Φυσιολογικού βάρους (18,5 – 24,9 kg/m2)	11,5 – 16,0	0,42 (0,35 – 0,50)
Υπέρβαρες (25,0-29,9 kg/m2)	7,0 – 11,5	0,28 (0,23 – 0,33)
Παχύσαρκες (30,0 kg/m2)	5,0 – 9,0	0,22 (0,17 – 0,27)

 

* Οι υπολογισμοί βασίζονται σε αύξηση βάρους 0,5 – 2,0 kg κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

 

Διαχείριση του βάρους πριν, κατά και μετά την εγκυμοσύνη

Σε αυτήν την ενότητα των οδηγιών παρέχονται συστάσεις για τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και τη διαχείριση του βάρους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη, σε γυναίκες χωρίς επιπρόσθετα προβλήματα υγείας.

Αντίθετα, οι οδηγίες δεν καλύπτουν :

• γυναίκες που είναι ελλιποβαρείς (ΔΜΣ μικρότερο από 18,5 kg/m2)
• κλινική διαχείριση γυναικών, που είναι παχύσαρκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
• γυναίκες που έχουν διαγνωσθεί ή που λαμβάνουν αγωγή για συνυπάρχουσα πάθηση, όπως ΣΔ τύπου 1 ή 2

 

Ορισμοί

Ο όρος «διαχείριση του βάρους» περιλαμβάνει:

• εκτίμηση και παρακολούθηση του σωματικού βάρους
• πρόληψη από το να γίνει η γυναίκα υπέρβαρη (ΔΜΣ 25 – 29,9 kg/m2) ή παχύσαρκη (ΔΜΣ ίσος ή μεγαλύτερος από 30 kg/m2)
• παροχή υποστήριξης για την επίτευξη και διατήρηση φυσιολογικού βάρους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη, μέσω της υγιεινής διατροφής, της σωματικής δραστηριότητας και της σταδιακής απώλειας βάρους, μετά την εγκυμοσύνη.

Οι συστάσεις βασίζονται σε στρατηγικές και προγράμματα απώλειας βάρους, που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά για το γενικό πληθυσμό. Τα προγράμματα που δεν πληρούν αυτά τα κριτήρια είναι απίθανο να βοηθήσουν στη διατήρηση φυσιολογικού βάρους, μακροπρόθεσμα.

Επίτευξη και διατήρηση φυσιολογικού βάρους

Η πιθανότητα για μια γυναίκα να επιτύχει και να διατηρήσει φυσιολογικό βάρος πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη είναι μεγαλύτερη εάν:

• Βάση των γευμάτων αποτελούν τροφές πλούσιες σε άμυλο, όπως πατάτες, ψωμί, ρύζι και μακαρόνια, κατά προτίμηση ολικής άλεσης.
• Καταναλώνει τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως βρώμη, φασόλια, μπιζέλια, φακές, δημητριακά, σπόρους, ψωμί ολικής άλεσης, ζυμαρικά ολικής άλεσης και καστανό ρύζι.
• Καταναλώνει τουλάχιστον πέντε μερίδες από διάφορα φρούτα και λαχανικά κάθε ημέρα, αντί για τροφές πλούσιες σε λίπος και θερμίδες.
• Ακολουθεί δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά και αποφεύγει την αύξηση της πρόσληψης λίπους και θερμίδων.
• Καταναλώνει τη μικρότερη δυνατή ποσότητα από τηγανητά φαγητά, ποτά και είδη ζαχαροπλαστικής υψηλής περιεκτικότητας σε πρόσθετα σάκχαρα (τούρτες, γλυκά και αναψυκτικά) και άλλες τροφές πλούσιες σε λιπαρά και ζάχαρη (π.χ. fast food).
• Καταναλώνει πρωινό.
• Προσέχει την ποσότητα και τη συχνότητα γευμάτων και σνακς.
• Εντάσσει δραστηριότητες, όπως το περπάτημα, το ποδήλατο, την κολύμβηση και την αεροβική γυμναστική στην καθημερινότητά της και ενσωματώνει σε αυτή την φυσική δραστηριότητα (π.χ. χρησιμοποιεί σκάλες αντί για ασανσέρ ή περπάτημα κατά το μεσημεριανό διάλειμμα).
• Ελαχιστοποιεί το χρόνο που περνά σε καθιστικές δραστηριότητες, όπως η τηλεόραση, ο υπολογιστής ή τα βιντεοπαιχνίδια.
• Περπατά, χρησιμοποιεί ποδήλατο ή άλλο μεταφορικό μέσο που περιλαμβάνει σωματική δραστηριότητα.

Τα αποτελεσματικά προγράμματα απώλειας βάρους:

• στοχεύουν στις αιτίες, για τις οποίες μια γυναίκα δυσκολεύεται να χάσει βάρος
• είναι προσαρμοσμένα στις ατομικές ανάγκες και επιλογές της
• αντιμετωπίζουν με λεπτότητα τις ανησυχίες της γυναίκας για το βάρος της
• βασίζονται σε ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή
• ενθαρρύνουν την τακτική φυσική δραστηριότητα
• στοχεύουν σε απώλεια βάρους που δεν ξεπερνά το 0,5 έως 1 kg την εβδομάδα
• αναγνωρίζουν και αντιμετωπίζουν τα εμπόδια για την μεταβολή του τρόπου ζωής της γυναίκας

 

Τα προγράμματα απώλειας βάρους δεν συστήνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς μπορεί να βλάψουν την υγεία του εμβρύου (βλέπε: Σύσταση 2).

Σύσταση 1. Προετοιμασία για την εγκυμοσύνη, σε γυναίκες με ΔΜΣ 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο

Ποιών η υγεία θα ωφεληθεί;

• Των γυναικών με ΔΜΣ 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο, που μπορεί να μείνουν έγκυοι ή έχουν μείνει έγκυοι κατά το παρελθόν.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν από τους επαγγελματίες υγείας;

• Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να αξιοποιούν κάθε ευκαιρία, για να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη που θα αποφέρει η απώλεια βάρους πριν από την εγκυμοσύνη στην υγεία των ίδιων των γυναικών και των εμβρύων, που πρόκειται να συλλάβουν. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να παρέχονται πληροφορίες σχετικά με την αύξηση των κινδύνων που θέτει το υπερβολικό βάρος στην υγεία των ίδιων και των παιδιών τους.
• Οι γενικοί γιατροί, οι διατροφολόγοι και άλλοι κατάλληλα εκπαιδευμένοι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να συμβουλεύουν, να ενθαρρύνουν και να βοηθούν τις γυναίκες να μειώσουν το βάρος τους πριν μείνουν έγκυοι. Θα πρέπει να εξηγούν ότι, χάνοντας 5 – 10% του βάρους τους (ένα ρεαλιστικό στόχο), θα έχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία τους και μπορεί να αυξηθούν οι πιθανότητες να μείνουν έγκυοι. Περαιτέρω απώλεια βάρους, για την επίτευξη ενός ΔΜΣ εντός του φυσιολογικού (από 18,5 έως 24,9 kg/m2) θα πρέπει, επίσης, να ενθαρρύνεται, με τη βοήθεια τεχνικών αλλαγής συμπεριφοράς, που βασίζονται σε τεκμηριωμένα στοιχεία (βλέπε: Επίτευξη και διατήρηση φυσιολογικού βάρους). Καθώς η απώλεια βάρους μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη, οι γυναίκες θα χρειασθούν κίνητρο και ενθάρρυνση.
• Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να ενθαρρύνουν τις γυναίκες να ελέγχουν το βάρος και την περίμετρο της μέσης τους περιοδικά ή, ως απλή εναλλακτική λύση, να ελέγχουν την εφαρμογή των ρούχων τους.
• Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να προσφέρουν ένα πρόγραμμα υποστήριξης της απώλειας βάρους, που θα περιλαμβάνει διατροφή και σωματική άσκηση. Το πρόγραμμα θα πρέπει να ακολουθεί τις αρχές της ορθής πρακτικής (βλέπε: Επίτευξη και διατήρηση φυσιολογικού βάρους).
• Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να προσφέρουν συγκεκριμένες διατροφικές συμβουλές στη γυναίκα που επιθυμεί να συλλάβει, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων φυλλικού οξέος.

 

Σύσταση 2. Υποστήριξη κατά την εγκυμοσύνη

Η επίδραση την παχυσαρκίας στην υγεία της μέλλουσας εγκύου και του παιδιού της είναι μεγαλύτερη από την επίδραση του βάρους που προσλαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Για αυτό είναι σημαντικό, όταν απαιτείται, να υποστηρίζεται η απώλεια βάρους πριν την εγκυμοσύνη.

Εντατική δίαιτα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν συνιστάται, καθώς μπορεί να βλάψει την υγεία του εμβρύου.

Πολλές έγκυοι ζητούν από τους επαγγελματίες υγείας συμβουλές σχετικά με την ενδεδειγμένη πρόσληψη βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Ο βαθμός αύξησης του βάρους μιας γυναίκας κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να ποικίλει. Το αυξημένο σωματικό λίπος συμβάλλει, σε ένα βαθμό. Το έμβρυο, ο πλακούντας, το αμνιακό υγρό και η αύξηση του μητρικού όγκου αίματος συνεισφέρουν επίσης.

Ποιών η υγεία θα ωφεληθεί;

• Όλων των εγκύων αλλά, κυρίως εκείνων με ΔΜΣ 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν από τους επαγγελματίες υγείας;

• Με την πρώτη ευκαιρία, για παράδειγμα κατά την πρώτη επίσκεψη της εγκύου στον επαγγελματία υγείας, θα πρέπει να συζητούνται οι διατροφικές της συνήθειες και το επίπεδο της σωματικής της δραστηριότητας.
• Να ενημερώνονται αν υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τη διατροφή και το επίπεδο της σωματικής δραστηριότητας και να προσπαθούν να τις αντιμετωπίσουν.
• Να συμβουλεύουν ότι η υγιεινή διατροφή και η σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης θα ωφελήσουν τόσο τη γυναίκα όσο και το έμβρυο και θα βοηθήσουν την επίτευξη φυσιολογικού βάρους μετά τον τοκετό.
• Να υπογραμμίζουν ότι οι πληροφορίες και οι υποδείξεις για τη διατροφή και την άσκηση θα πρέπει να λαμβάνονται από αξιόπιστες πηγές.
• Να διαλύουν τους μύθους σχετικά με το είδος και την ποσότητα του φαγητού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως, για παράδειγμα, ότι δεν χρειάζεται η έγκυος να «τρώει για δύο» ή να καταναλώνει γάλα πλήρες σε λιπαρά. Οι ενεργειακές ανάγκες δεν μεταβάλλονται κατά τους πρώτους 6 μήνες της εγκυμοσύνης, ενώ, κατά τους τελευταίους 3 μήνες παρατηρείται μικρή μόνο αύξηση (περίπου 200 θερμίδες την ημέρα).
• Να συμβουλεύουν ότι η μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα δεν θα βλάψει εκείνη ή το έμβρυο. Συνιστώνται τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα φυσικής δραστηριότητας, μέτριας έντασης.
• Να παρέχουν συγκεκριμένες και πρακτικές συμβουλές για τη σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης:
  • ο αθλητισμός «αναψυχής», όπως το κολύμπι, το ζωηρό περπάτημα και οι ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης, είναι ασφαλής και ωφέλιμος
  • ο στόχος της άσκησης είναι να παραμείνει η γυναίκα σε φόρμα και όχι να φτάσει στη βέλτιστη φυσική κατάσταση
  • οι γυναίκες που δεν ασκούνταν συστηματικά πριν την εγκυμοσύνη, θα πρέπει να αρχίσουν με 15 λεπτά συνεχούς άσκησης, τρεις φορές την εβδομάδα, αυξάνοντας, βαθμιαία, σε 30 λεπτά άσκησης την ημέρα
  • οι γυναίκες που ασκούνταν τακτικά πριν από την εγκυμοσύνη, μπορούν να συνεχίσουν χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.
• Να εξηγούν σε γυναίκες που θεωρούν ότι η σωματική δραστηριότητα αυτού του βαθμού είναι δύσκολη, ότι είναι σημαντικό να αποφεύγουν την καθιστική ζωή, όσο το δυνατόν περισσότερο. Το περπάτημα και η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας στην καθημερινή ζωή (για παράδειγμα να προτιμούν τις σκάλες αντί του ασανσέρ) θα πρέπει να ενθαρρύνονται. Το βάρος και το ύψος της εγκύου θα πρέπει να μετράται στην πρώτη συνάντηση και τυχόν ανησυχίες σχετικά με το βάρος τους να αντιμετωπίζονται με κατανόηση. Αν τα δεδομένα αυτά δεν είναι διαθέσιμα στο πρώτο προγραμματισμένο ραντεβού, τότε ο ίδιος ο επαγγελματίας της υγείας θα πρέπει να αναλάβει τις μετρήσεις. Οι μετρήσεις βάρους και ύψους από τις ίδιες τις γυναίκες δεν θεωρούνται αξιόπιστες. Οι λόγοι για τους οποίους οι πληροφορίες αυτές είναι αναγκαίες και ο τρόπος που θα αξιοποιηθούν θα πρέπει να εξηγείται. Η μέτρηση του βάρους πραγματοποιείται με ελαφρά ενδυμασία, χρησιμοποιώντας κατάλληλα βαθμονομημένες ζυγαριές, που ελέγχονται συχνά, ενώ ο ΔΜΣ υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος (kg) με το τετράγωνο του ύψους (m2). Στην περίπτωση εγκύων κάτω των 18 ετών, θα πρέπει να γίνεται χρήση των διαγραμμάτων ΔΜΣ με εκατοστιαίες θέσεις, καθώς η μέτρηση μόνο του ΔΜΣ δεν συνυπολογίζει την ανάπτυξη και δεν απευθύνεται σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.
• Το βάρος, το ύψος και ο ΔΜΣ πρέπει να καταγράφονται στο ιατρικό αρχείο της γυναίκας.
• Να εξηγούν στις γυναίκες με ΔΜΣ 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο, από την πρώτη συνάντηση, με ποιο τρόπο αυτό θέτει σε κίνδυνο, την υγεία τους και την υγεία του εμβρύου. Η διαχείριση του κινδύνου θα γίνει από τους επαγγελματίες υγείας που θα τις φροντίζουν. Οι ίδιες δεν θα πρέπει να κάνουν δίαιτα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
• Να παραπέμπουν τις γυναίκες με ΔΜΣ 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο σε διαιτολόγο ή κατάλληλα εκπαιδευμένο επαγγελματία υγείας για εκτίμηση και εξατομικευμένες συμβουλές για την υγιεινή διατροφή και την άσκηση και να ενθαρρύνουν την απώλεια βάρους μετά την εγκυμοσύνη.

Σύσταση 3. Υποστήριξη μετά τον τοκετό

Ποιών η υγεία θα ωφεληθεί;

• Των γυναικών που απέκτησαν παιδί κατά τους τελευταίους μήνες.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν από τους επαγγελματίες υγείας;

• Να αξιοποιούν τον έλεγχο που πραγματοποιείται 6 – 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό ως μια ευκαιρία να συζητήσουν το βάρος της γυναίκας και να εξακριβώνουν εάν εκείνες που είναι υπέρβαρες, παχύσαρκες ή έχουν ανησυχίες σχετικά με το βάρος τους θα ήθελαν περαιτέρω συμβουλές και υποστήριξη, τώρα ή αργότερα. Εάν ζητήσουν βοήθεια αργότερα, θα πρέπει να προγραμματιστεί συνάντηση μέσα στους επόμενους 6 μήνες, για συμβουλές και υποστήριξη.
• Κατά τη διάρκεια του ελέγχου 6 – 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό ή του επανελέγχου κατά το επόμενο εξάμηνο, οι συμβουλές που παρέχονται για ασφαλή απώλεια βάρους μετά το τοκετό πρέπει να είναι σαφείς και εξατομικευμένες. Οι προσδοκίες για το διάστημα που θα χρειαστεί ώστε να χαθούν τα κιλά της εγκυμοσύνης πρέπει να είναι ρεαλιστικές. Τα οφέλη της υγιεινής διατροφής και της τακτικής σωματικής άσκησης θα πρέπει να συζητηθούν, αναγνωρίζοντας το ρόλο της γυναίκας μέσα στην οικογένεια και τη στήριξη που απαιτείται από το σύντροφο της και την ευρύτερη οικογένεια. Οι συμβουλές για υγιεινή διατροφή και σωματική άσκηση θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις εκάστοτε συνθήκες. Παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι οι ανάγκες φροντίδας του νεογνού και των άλλων παιδιών, το αίσθημα κόπωσης και προβλήματα υγείας, όπως χαλάρωση του πυελικού εδάφους ή οσφυαλγία.
• Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να συμβουλεύουν τις γυναίκες, τους συντρόφους και τις οικογένειες τους να ζητούν πληροφορίες και συμβουλές από αξιόπιστες πηγές.
• Οι μαίες και άλλοι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να ενθαρρύνουν τις γυναίκες να θηλάσουν. Θα πρέπει να τις διαβεβαιώνουν ότι η υγιεινή διατροφή, η τακτική, μέτριας έντασης φυσική δραστηριότητα και η βαθμιαία απώλεια βάρους δεν θα επηρεάσει αρνητικά την ικανότητά τους να θηλάσουν, την ποσότητα ή την ποιότητα του γάλακτος.
• Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να δίνουν συμβουλές για τον αθλητισμό «αναψυχής»:
  • Εάν η εγκυμοσύνη και ο τοκετός ήταν χωρίς επιπλοκές, ένα πρόγραμμα ήπιας άσκησης, που περιλαμβάνει περπάτημα, ασκήσεις πυελικού εδάφους και διατάσεις μπορεί να αρχίσει αμέσως. Ωστόσο, οι γυναίκες δεν θα πρέπει να επανέλθουν σε εντατική σωματική δραστηριότητα πολύ σύντομα μετά τον τοκετό.
  • Έπειτα από επιπεπλεγμένους τοκετούς ή χαμηλή εγκάρσια καισαρική τομή, οι γυναίκες θα πρέπει να συμβουλευθούν το γιατρό τους, πριν επανέλθουν στα προ της εγκυμοσύνης επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, συνήθως κατά τον επανέλεγχο 6 έως 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Σύσταση 4. Υποστήριξη κατά την εγκυμοσύνη και μετά τον τοκετό, σε γυναίκες με ΔΜΣ 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο

Ποιών η υγεία θα ωφεληθεί;

• Των γυναικών με ΔΜΣ 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο, πριν την εγκυμοσύνη
• Των γυναικών με ΔΜΣ 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο, που απέκτησαν παιδί κατά τους τελευταίους μήνες.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν από τους επαγγελματίες υγείας;

• Να εξηγούν ότι η παχυσαρκία θέτει σε αυξημένο κίνδυνο την υγεία των ίδιων και των εμβρύων και να ενθαρρύνουν την απώλεια βάρους.
• Να προσφέρουν ένα δομημένο πρόγραμμα απώλειας βάρους και, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, παραπομπή σε διαιτολόγο ή κατάλληλα εκπαιδευμένο επαγγελματία υγείας, ο οποίος θα παρέχει εξατομικευμένη αξιολόγηση και συμβουλές σχετικά με τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και την αλλαγή του τρόπου ζωής.
• Σε γυναίκες που δεν είναι ακόμη έτοιμες να χάσουν βάρος, πρέπει να παρέχονται πληροφορίες σχετικά με το πού θα λάβουν υποστήριξη, όταν αισθανθούν έτοιμες.
• Να χρησιμοποιούν τεκμηριωμένες μεθόδους αλλαγής τρόπου ζωής, για να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν τις γυναίκες να χάσουν βάρος.
• Να ενθαρρύνουν το θηλασμό και να ενημερώνουν τις γυναίκες ότι η απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται μέσω υγιεινής διατροφής και τακτικής άσκησης δεν θα επηρεάσει την ποσότητα ή την ποιότητα του γάλακτος.